Veel patiënten met een sociale angststoornis hebben een ambivalente houding richting behandeling. Motiverende gespreksvoering grijpt in op ambivalentie en zou daarom een geschikt middel kunnen zijn om ambivalentie te verminderen en motivatie voor behandeling te vergroten. Uit onderzoek van Mia Romano en Lorna Peters blijkt echter dat motiverende gespreksvoering voorafgaande aan CGT niet leidt tot een daling in ambivalentie bij mensen met een sociale angststoornis. Bovendien blijkt ambivalentie nauwelijks gerelateerd aan de behandeluitkomst. De onderzoekers geven een aantal tips voor de praktijk.
Veel patiënten met een sociale angststoornis hebben een ambivalente houding richting behandeling. Motiverende gespreksvoering grijpt in op ambivalentie en zou daarom een geschikt middel kunnen zijn om ambivalentie te verminderen en motivatie voor behandeling te vergroten. Uit onderzoek van Mia Romano en Lorna Peters blijkt echter dat motiverende gespreksvoering voorafgaande aan CGT niet leidt tot een daling in ambivalentie bij mensen met een sociale angststoornis. Bovendien blijkt ambivalentie nauwelijks gerelateerd aan de behandeluitkomst. De onderzoekers geven een aantal tips voor de praktijk.
Oorsprong
Van oorsprong is motiverende gespreksvoering (MGV) ontwikkeld voor patiënten in de verslavingszorg. MGV is een gespreksstijl gericht op het versterken van eigen motivatie en bereidheid tot verandering. Daarbij is expliciet aandacht voor de ambivalentie die veel patiënten voelen ten opzichte van verandering. Juist die ambivalentie kan er namelijk voor zorgen dat een patiënt onvoldoende openstaat voor de behandeling of voortijdig stopt. Alle reden dus om aandacht te hebben voor een ambivalente houding.
Onderzoek
Voor angstproblemen en sociale angst in het bijzonder, zijn de effecten van MGV Gemengd. Sommige onderzoeken concluderen dat MGV meerwaarde heeft, andere vinden geen positief effect van MGV op ambivalentie of behandeluitkomst. In een RCT onderzochten Mia Romano en Lorna Peters dan ook verder in hoeverre MGV bijdraagt aan het verminderen van ambivalentie en de impact van ambivalentie op de behandeluitkomst. Hun onderzoeksgroep bestond uit 147 volwassenen met een sociale angststoornis. Voorafgaand aan een groepsgerichte cgt-behandeling van twaalf weken kregen de patiënten drie sessies MGV of drie sessies supportive counseling.
Uit het onderzoek blijkt dat MGV geen impact heeft op de ambivalentie van patiënten over behandeling. De ambivalentie ten opzichte van verandering werd zelfs sterker gedurende de sessies, hoewel dat ook gold voor supportive counseling. Ambivalentie bleek bovendien maar zeer beperkt gerelateerd aan de behandeluitkomst. Alleen ambivalentie over eventuele negatieve reacties op behandeling was gerelateerd aan behandeluitkomst: patiënten met een meer ambivalente houding over de risico’s van behandeling hadden een slechtere behandeluitkomst.
Praktische tips
Wat kunnen we met bovenstaande bevindingen? Allereerst is het nodig om het onderzoek in perspectief te plaatsen. Ambivalentie is een complex begrip dat zich niet makkelijk laat meten. Wellicht is het gebruik van zelfrapportage alleen onvoldoende om in te kunnen schatten hoe ambivalent iemand is. Daarnaast maakte dit onderzoek gebruik van een vast aantal MGV-sessies. Voor onderzoek is dat praktisch, maar voor sommige patiënten zijn er meer sessies nodig om tot het gewenste resultaat te komen.
Los van die beperkingen geven de onderzoekers een aantal interessante tips en suggesties voor de praktijk. Zo adviseren ze om MGV te integreren in de CGT-sessies, op die momenten dat er sprake is van ambivalentie. Gevoelens van ambivalentie kunnen immers de kop op steken wanneer het moeilijker wordt. Op die momenten kan de kosten-batenanalyse voor een patiënt anders uitpakken, wat het doen van oefeningen in de weg staat.
De onderzoekers adviseren daarnaast om in de behandeling meer aandacht te besteden aan ambivalente gevoelens rondom negatieve reacties op de behandeling. Voor veel patiënten kan de toename aan angstige gevoelens tijdens een oefening voelen als falen of als een terugval, terwijl dit feitelijk een normaal verschijnsel is.
Als laatste adviseren de onderzoekers om ook te kijken naar de mogelijke meerwaarde van supportive counseling. Hoewel deze aanpak zich weliswaar niet op ambivalentie richt, geeft het wel aandacht aan de patiënt als persoon. Die insteek kan helpen bij het ontwikkelen van een goede therapeutische relatie en daarmee uiteindelijk ook ten goede komen aan de motivatie van de patiënt en diens betrokkenheid bij behandeling.
Bron
- Romano, M., & Peters, L. (2021). The effect of motivational interviewing on ambivalence in social anxiety disorder. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 1-12. https://doi.org/10.1017/S1352465821000138
