CGT-apps kunnen bijdragen aan het verminderen van alcoholgebruik, zowel wanneer het als op zichzelf staande behandeling wordt ingezet, maar ook wanneer het wordt toegevoegd aan treatment as usual. Dit blijkt uit een recente meta-analyse van Kiluk en collega’s.
Anoniem en laagdrempelig
CGT geeft goede effecten bij problematisch alcoholgebruik, hoewel de kans op terugval groot is. Helaas zoekt het merendeel van de problematische drinkers geen hulp. Redenen hiervoor zijn angst voor stigma, gevoelens van schaamte en moeite met het vinden van (betaalbare) hulp. De afgelopen jaren is dan ook steeds meer geïnvesteerd in anonieme en laagdrempelige hulpverlening. Digitale toepassingen in de vorm van volledig computergestuurde apps vinden hun weg dan ook steeds meer naar de app-store. Dit brengt echter ook risico’s met zich mee: vaak worden apps ontwikkeld door commerciële partijen en is er geen toezicht op de kwaliteit en de effectiviteit ervan. In hun meta-analyse onderzochten Kiluk en collega’s de effectiviteit van op CGT gebaseerde apps gericht op problematisch alcoholgebruik.
Grote diversiteit
De meta-analyse leverde 15 onderzoeken op. De verschillen tussen de apps uit de onderzoeken waren groot: hoewel de aanpak in de app CGT-gebaseerd moest zijn, waren er veel apps die ook gebruikmaakten van toevoegingen als motiverende gespreksvoering, gepersonaliseerde feedback en ACT-oefeningen. Bovendien varieerde het aantal sessies/oefeningen van de behandeling sterk: tussen de 4 en 62. Dit zegt overigens niet per se iets over de duur van de behandeling.
Kleine effecten
Vergeleken met drinkgedrag tijdens diagnostiek of na minimale behandeling behaalden de apps na afloop van behandeling een beter resultaat. Follow-up metingen lieten echter geen verschillen zien. Mogelijk wijst dit op een hoge mate van terugval, hoewel dit niet in het artikel besproken wordt. Vergeleken met treatment as usual werden er geen significante verschillen gevonden. Wel bleek de combinatie van treatment as usual en apps beter dan de som der delen: een gecombineerde aanpak zorgde voor een sterkere reductie in frequentie en kwantiteit van alcoholgebruik. CGT-apps bleken niet beter dan face-to-face CGT. Omdat het hier echter ging om een tweetal studies, moeten dit laatste resultaat voorzichtig worden geïnterpreteerd.
Meer onderzoek nodig…
De meta-analyse van Kiluk en collega’s laat zien dat CGT-apps kunnen bijdragen aan het verminderen van alcoholgebruik als het als op zichzelfstaande behandeling wordt gebruikt, maar ook wanneer het wordt ingezet als toevoeging aan treatment as usual. Dat is natuurlijk mooi, maar vergeleken met de effectiviteit van digitale toepassingen voor depressie en angst zijn de effecten gering. Waarom dat zo is, is nog niet duidelijk. Toch vinden de auteurs dit niet direct zorgelijk, omdat een kleine afname in alcoholgebruik al grote effecten kan hebben voor de gezondheid van patiënten. Hoe dat zich vertaalt naar de lange termijn, gezien de grote kans op terugval, is echter maar zeer de vraag. Daarnaast kun je je afvragen of kwantiteit of frequentie van drankgebruik dé uitkomstmaat is. Hoewel een dergelijke maat natuurlijk in directe relatie staat met het probleem, zegt een (kleine) afname in gebruik nog niet direct iets over het dagelijks functioneren. In die zin lijkt meer onderzoek naar de meerwaarde van apps dan ook waardevol.
Bron
- Kiluk, B. D., Ray, L. A., Walthers, J., Bernstein, M., Tonigan, J. S., & Magill, M. (2019). Technology‐Delivered Cognitive‐Behavioral Interventions for Alcohol Use: A Meta‐Analysis. Alcoholism: Clinical and Experimental Research.
