Bijzondere belevingen

Patiënteninformatie voor volwassenen

door VGCt
9 minuten leestijd

Misschien heb je last van Djinn, Winti, of andere geesten. Misschien heb je last van het boze oog of een vervloeking. Misschien ervaar je vreemde gevoelens in je lichaam, of zie je ’s nachts aparte dingen. Misschien lezen anderen je gedachten, of voelen je gedachten niet meer als van jezelf. Ook kan het zijn dat je ideeën hebt die je vaak bezighouden, maar die je familie of vrienden niet goed begrijpen. Zoals over een speciale missie, een uitgesproken geloof, of iets anders. De bijzondere belevingen die hierboven genoemd staan zijn geen ziekten, maar ervaringen die zich in bepaalde mate kunnen voordoen bij alle mensen. Ze komen vaak voor bij psychische aandoeningen. Hoewel het dus normale ervaringen zijn, kunnen ze je leven wel flink gaan overheersen.

Er zijn twee soorten bijzondere belevingen:

  • Bijzondere waarnemingen. Dus aparte dingen zien of horen, ruiken of proeven. Maar denk ook aan ervaringen op of in je lichaam. Of een aparte beleving in je hoofd.
  • Bijzondere ideeën. Dit kan gaan over geesten die het op jou gemunt hebben, speciale gaven die je bezit, en van alles meer.

Beide soorten belevingen zijn vooral bijzonder als je vrienden en familie het niet meer begrijpen, en je eigenlijk alleen komt te staan. Dan wordt het vaak een probleem. Ook is het een probleem wanneer je er last van krijgt, bijvoorbeeld als je angstig wordt.

Hoe ontstaan bijzondere belevingen?

Eigenlijk zijn dit helemaal niet zulke bijzondere ervaringen. Ze komen namelijk veel voor. Vreemde belevingen ontstaan doordat onze zintuigen ons voor de gek houden. Je hoort of voelt dan iets dat sterk opvalt en vreemd is. De kans daarop is groter als je je niet fijn voelt, slecht slaapt, drugs gebruikt, of nare ervaringen hebt meegemaakt. Je kunt dan misschien ook schrikken van die vreemde belevingen, waardoor je soms dingen gaat doen die op dat moment wel helpen om minder bang te zijn, maar die ook onhandige effecten kunnen hebben. Bijvoorbeeld met het licht aan gaan slapen ’s nachts. Je voelt je dan even veiliger, maar gaandeweg durf je steeds minder goed het licht uit te doen.

Wanneer heb je hulp nodig?

Mensen melden zich vaak met last van Djinn, Winti, of andere geesten. Of misschien heb je last van het boze oog of een vervloeking. Je kunt vreemde gevoelens ervaren in je lichaam, of ’s nachts aparte dingen zien. Misschien lezen anderen je gedachten, of voelen je gedachten niet meer als van jezelf. Ook kan het zijn dat je ideeën hebt die je veel bezighouden, maar die je familie of vrienden niet goed begrijpen. Zoals over een speciale missie, een uitgesproken geloof, of iets anders. De belangrijkste reden om hulp te zoeken is als je je niet meer goed voelt, als je je niet meer begrepen voelt door je vrienden en familie, of als de problemen je normale dagelijkse bezigheden belemmeren.

Geregeld zoeken mensen hulp bij genezers of helers, een religieuze gemeenschap, of een andere autoriteit op het gebied van vreemde en niet alledaagse ervaringen. Maar weet dat een psychologische behandeling ook kan helpen. Twijfel jij of je hulp nodig hebt? Bespreek het met je huisarts.

Cognitieve gedragstherapie werkt goed

Medicatie kan een rol spelen bij de behandeling van bijzondere belevingen die last geven. Medicijnen kunnen deze ervaringen soms dempen. Maar voor ongeveer de helft van de mensen is dit helaas niet genoeg. Misschien heb je zelf ervaren dat de problemen ondanks medicijngebruik blijven bestaan. Gelukkig zijn er nog meer mogelijkheden voor behandeling. Uit onderzoek blijkt dat cognitieve gedragstherapie in veel gevallen goed werkt bij bijzondere belevingen.

Wil je zeker zijn van een goede CGT-behandeling? Ga dan naar een behandelaar die ingeschreven is bij de VGCt. Dan krijg je een therapeut die goed opgeleid en nageschoold is. Naast een registratie als cognitief gedragstherapeut is het wenselijk als therapeuten specifieke nascholing hebben in de behandeling van vreemde belevingen die stress geven. Het woord psychose wordt vaak gebruikt, maar dat is niet altijd passend voor dit type problemen. Het is belangrijk dat je vertrouwen hebt in je therapeut en dat je samen tot goede afspraken kan komen over de behandeling. De therapeut moet zich ook goed verplaatsen in jouw perspectief en (culturele) achtergrond. Vind je dingen niet prettig gaan in de behandeling? Dan mag je dat altijd zeggen. Of vraag om een andere therapeut als je er samen niet uitkomt.

Hoe gaat CGT bij bijzondere belevingen?

Wat kun je verwachten van een behandeling met cognitieve gedragstherapie? Voor de duidelijkheid hebben we de therapie verdeeld in stappen.

Stap één: uitleg en informatie

Om te beginnen legt de cognitief gedragstherapeut je uit hoe de therapie werkt. En hoe dit je kan helpen, bijvoorbeeld door minder last te krijgen van bijzondere belevingen. Je voelt dan minder angst, verdriet en boosheid. Je gaat je beter voelen en voelt je weer veiliger, waardoor je bijvoorbeeld weer makkelijker naar buiten kan en merkt dat de omgang met andere mensen fijner wordt.

Stap twee: samen de problemen begrijpen

Samen met de therapeut ga je na wat precies je problemen zijn. De therapeut stelt daarbij veel vragen. Wat maakt dat je zo’n moeite hebt met bepaalde dingen? Welke gevoelens horen hierbij? Wat doe je daardoor? Wat zijn de gevolgen van de manier waarop je erover denkt en hoe je erop reageert? Zijn er gebeurtenissen van vroeger die te maken hebben met die vervelende gevoelens? Of zijn er nu bepaalde dingen aan de hand die deze gevoelens uitlokken? Daarbij vraagt de therapeut je ook om tussen de afspraken door dingen bij te houden en vast te leggen wat je denkt en doet. Zo leer je dat gevoelens en gedrag vooral bepaald worden door wat je denkt over een gebeurtenis. Ook leer je welke negatieve gevoelens je hebt, en hoe sterk ze zijn. Uiteindelijk leg je dit allemaal vast op papier (of digitaal als je dat liever hebt) samen met de doelen die voor jou belangrijk zijn. Zo kun je later nagaan of daarin verandering is gekomen. Je vult vragenlijsten in om bij te houden hoe erg de problemen zijn.

Stap drie: werken aan gewenste verandering

Je weet inmiddels dat je gevoelens vooral bepaald worden door de betekenis die gebeurtenissen voor jou hebben. Hoe zit dat in je eigen leven? Samen met de therapeut sta je stil bij de uitleg die je aan belangrijke gebeurtenissen in je leven geeft. Je gaat ook samen op onderzoek uit. Zijn er andere verklaringen mogelijk? Je ontdekt dat lastige situaties heel anders kunnen zijn als je er anders naar kijkt of er anders op reageert. Je gaat dingen proberen, en leert zo relativeren. Ook leer je beter omgaan met negatieve emoties. Verder bekijk je hoe moeilijke situaties te overwinnen zijn. Soms is dit alles niet voldoende en voel je je nog steeds hulpeloos of minder waard dan anderen. In dat geval helpt de therapeut je om je sterke kanten te ontdekken of te versterken en die te gebruiken in de strijd tegen onzekerheid.

Stap vier: sterk en weerbaar blijven

Bijzondere belevingen kunnen goed worden behandeld, maar de gevoeligheid ervoor blijft vaak. Bijvoorbeeld bij veel tegenslag of stress in het leven. Aan het einde van de behandeling geeft de therapeut je daarom tips om hierop voorbereid te zijn. Samen maken jullie een plan om in balans te blijven en controle te houden.

Meer weten?

Misschien ook interessant voor jou