De effecten van COVID-19 sijpelen door in de behandeluitkomst van anorexiapatiënten. Dit blijkt uit recent onderzoek van Riccardo Dalle Grave en collega’s. Toch blijken patiënten met ernstige anorexia nervosa ook onder suboptimale omstandigheden van behandeling te profiteren, zij het in mindere mate.
Corona heeft een zware wissel getrokken op de collectieve mentale gezondheid. Met name eetproblemen komen vaker en heviger voor. De sociale isolatie, beperkingen in activiteiten en een steeds grotere rol van social media door die beperkingen, lijken daar debet aan. Bijkomend hebben veel instellingen hun toevlucht moeten nemen tot online behandelingen. Een noodzakelijk kwaad dat weleens grote gevolgen kan hebben voor de behandeluitkomst. Zo blijkt bijvoorbeeld uit een eerste studie van Giovanni Castellini en collega’s dat patiënten met boulimia minder van behandeling profiteerden. Voor anorexia bleken de gevolgen uiteenlopend.
Aanpassingen
In hun onderzoek keken Dalle Grave en collega’s daarom specifiek naar de gevolgen van de COVID-19 pandemie op de behandeluitkomst van patiënten met ernstige anorexia nervosa. De behandeling bestond uit CBT-E, een CGT-aanpak specifiek gericht op eetproblematiek. Tijdens de behandeling werden patiënten gedurende dertien weken opgenomen, waarna een zeven weken durende dagopvang volgde.
Als gevolg van de corona-maatregelen werd het normale programma aanzienlijk veranderd. Zo was het niet langer mogelijk om tijdens de opname van de unit af te gaan en konden de patiënten geen bezoek ontvangen. Dat betekende ook dat er niet langer kon worden geoefend in de dagelijkse praktijk. Ook de dagopvang kende een wijziging: in plaats van face-to-face sessies, vonden alle sessies op afstand plaats.
Vergelijkbaar, maar toch anders
Eerst het goede nieuws. Zowel de groep die tijdens de pandemie in behandeling was, als de groep die hun behandeling vóór de pandemie had afgerond, profiteerde van de behandeling. De mate van eetproblematiek nam af en er waren significante verbeteringen in de mate van klinische beperking en de algemene psychopathologie. Tussen de groepen was er bovendien geen verschil in termen van vroegtijdige uitval (25 procent in de COVID-groep versus 13 procent in de controlegroep), herstelpercentages (54 procent versus 66 procent) en in het percentage patiënten met een goede BMI-uitkomst (61 procent versus 68 procent).
Maar COVID-19 bleek echter wel degelijk zijn sporen achter te laten. De groep die tijdens de maatregelen werd behandeld, liet namelijk een minder sterke verbetering zien. En aangezien de verschillen (met uitzondering van de mate van psychopathologie) pas zichtbaar waren na de start van de behandeling, lijkt de verminderde effectiviteit een direct gevolg van de maatregelen.
Conclusie
Als we de resultaten met een positieve insteek bekijken, is de conclusie dat CBT-E voor patiënten met een ernstige vorm van anorexia dus zelfs effectief is onder suboptimale omstandigheden. Tegelijkertijd moeten we realistisch zijn en concluderen dat de maatregelen wel degelijk impact hebben gehad op een al kwetsbare groep. Of dat op de lange termijn nog extra gevolgen gaat hebben, moeten we afwachten.
Bron
- Dalle Grave, R., Dalle Grave, A., Bani, E., Oliosi, A., Conti, M., Dametti, L., & Calugi, S. (2022). The impact of the COVID‐19 pandemic on intensive cognitive behavioral therapy outcomes in patients with anorexia nervosa—A cohort study. International Journal of Eating Disorders. https://doi.org/10.1002/eat.23765
- Castellini, G., Cassioli, E., Rossi, E., Innocenti, M., Gironi, V., Sanfilippo, G., … & Ricca, V. (2020). The impact of COVID‐19 epidemic on eating disorders: A longitudinal observation of pre versus post psychopathological features in a sample of patients with eating disorders and a group of healthy controls. International Journal of Eating Disorders, 53(11), 1855-1862. https://doi.org/10.1002/eat.23368
