Onlangs berichtte het Diabetesfonds over het promotieonderzoek van diëtist Kirsten Berk: Cognitieve therapie helpt niet na afvallen. Sandra Mulkens en Anita Jansen − beiden lid van de VGCt-sectie eetstoornissen en obesitas en werkzaam aan de faculteit Psychologie van de Universiteit Maastricht − reageren hieronder daarop.
Auteurs: Sandra Mulkens & Anita Jansen
Interessant
Dit onderzoek is interessant omdat het bij obese diabetespatiënten trachtte uit te zoeken of eenmaal behaald gewichtsverlies – door flink af te vallen op een laagcalorisch dieet – behouden kan worden op de langere termijn (twee jaar) door middel van CGT.
Wij kenden dit onderzoek niet; het is ook nog niet gepubliceerd, maar het proefschrift is online te vinden. Frappant is evenwel dat de auteurs gebruik hebben gemaakt van een door ons intern ontwikkeld CGT-protocol dat we in een behandelstudie in combinatie met diëtetiek testten bij patiënten met overgewicht, versus een controlegroep (bestaand uit dieet en fysiotherapie) en met één jaar follow-up. Dat maakte ons natuurlijk nieuwsgierig naar hun manier van aanpak.
Voorbarig
De conclusie dat CGT niet werkt om het behaalde gewichtsverlies te behouden klinkt heel jammer. Maar hij is op zijn minst voorbarig. En wel om de volgende redenen: Berk en collega’s startten ná het forse gewichtsverlies pas met de CGT. In onze studie lieten we het afvallen en de CGT tegelijk starten. Dat lijkt ook belangrijk aangezien CGT eerst aangeleerd moet worden eer je het goed toe kunt passen, bijvoorbeeld om anders te eten.
Pas starten met het aanleren van CGT ná het gewichtsverlies zorgt dan ook voor een ‘gat’ waarin geen tools beschikbaar zijn. Maar belangrijker is de inhoud van hun CGT. Het blijft zeer onduidelijk wat er nou precies gebeurde. Zo noemen ze de interventie afwisselend CGT en CT. De beschrijving is zo kort dat het onduidelijk is of ze echt een goede C(G)T gegeven hebben. Een integrity check lijkt niet uitgevoerd te zijn.
Was het wel CGT?
De twee coauteurs die als therapeut worden genoemd met veel ervaring in CGT zijn evenwel geen VGCt-leden en geen cognitief gedragstherapeuten. Over eventuele intraining, inter- en supervisie zien we ook geen aanknopingspunten. Dat is bij een behandelstudie echter ook van groot belang.
In een eerdere publicatie over de betreffende interventie waarin ze een pilot beschreven, hebben ze het overigens over CPI: combined psychological intervention, waarbij CGT met problem solving-therapie en proactive coping gecombineerd wordt. Een en ander wordt in dit artikel ook wel integrated multi-model cognitive group therapy genoemd. Waarom het in de grote trial dan CGT genoemd wordt, is een belangrijke vraag.
De statistische analyse is voorts niet zo inzichtelijk. We vragen ons af of er een 2 x 3 ANOVA is gedaan om een conditie-effect aan te tonen. Tot slot was er een hoog uitvalspercentage (40%; ter vergelijking: in onze studie viel 21% uit). Al met al zouden de auteurs beter niet kunnen zeggen dat CT niet helpt, want dit was een therapie waarvan de status onduidelijk is.
