Een virtueel applaus voor hulpverleners

door VGCt
5 minuten leestijd

Vrijwel alles kan online, dat is de boodschap van Bart Vemer, online GZ-psycholoog en eigenaar van Aeffectivity therapy + coaching en Sobriety Online. Sterker nog, juist cgt is er – met veel apps en online modules van bijvoorbeeld Minddistrict of Therapieland – geschikt voor. ‘Neem hyperventilatieprovocatie. Dat valt prima te doen via het scherm. Of je je cliënt nou in de kamer hebt zitten of op afstand, dat maakt niet uit.’ Wel vraagt het om creativiteit. Soms een beetje, maar op andere momenten ook wat meer. ‘Bij een hondenfobie kun je iemand in principe nog prima begeleiden met videobellen of op de mobiele telefoon. Maar bij een liftfobie kan dat lastig zijn. Die liftkokers zijn vaak van dik beton. Als je zo’n situatie met videobellen begeleidt en de wifi valt uit, heb je natuurlijk wel een probleem.’

Hoewel enige voorzichtigheid op zijn plaats is, moeten we volgens Bart niet in de valkuil stappen té voorzichtig te willen zijn. ‘Natuurlijk is het verstandig om op te letten bij cliënten in een actuele psychose of crisis, maar dat zijn precies die cliënten bij wie je normaliter óók voorzichtig zou zijn. In die zin is een digitale poli niets anders dan een normale poli. Je referentiekader is eigenlijk altijd de gewone poli die je draait.’ Wel kan het wat lastiger zijn om het stressniveau van een cliënt in te schatten. Op die momenten kan het helpen om iemand even op iets verdere afstand van de camera te zetten zodat je tien minuten iemands hele lichaam kan zien.’

Tips

Meer specifiek heeft Bart ook een aantal tips voor professionals die op zoek zijn naar manieren om hun behandeling online vorm te geven. Allereerst adviseert hij mensen gebruik te maken van het grote aanbod aan webinars gericht op e-health. Bij ehealthspecialists.com bijvoorbeeld, een initiatief waarvan hij medeoprichter is. ‘In de spoedcursus besteden we veel aandacht aan tips en tricks. En de masterclasses zijn erg geschikt om op bepaalde thema’s de verdieping op te zoeken. Maar natuurlijk zijn er ook een aantal basisprincipes waarmee je aan de slag kunt.  Dat begint met een goede internetverbinding, het liefst via de kabel. Maar denk ook goed na over je fysieke ruimte. Zorg bijvoorbeeld dat je een rustige achtergrond hebt met weinig afleiding. En ga niet te dicht bij het scherm zitten. Een meter of anderhalf zorgt ervoor dat je voldoende van elkaar kunt zien.’

Toch heeft de belangrijkste tip van Bart niets te maken met techniek. ‘Je moet jezelf de tijd geven om te wennen aan de overgang naar digitaal behandelen. Maak dat bespreekbaar en laat het onderdeel zijn van de behandeling. Dat is lastig, want je hebt eigenlijk geen tijd. Iedereen is ineens geconfronteerd met een nieuwe werkelijkheid. Maar toch begint het daar.’

Nieuw tijdperk

Online behandelen is natuurlijk niet nieuw en wetenschappelijke evidentie ervoor bestaat al langer. Maar nu iedereen door COVID-19 gedwongen is een andere manier van werken te adopteren, is alles in versnelling geraakt. Bart: ‘Veel behandelaren gingen er toch nog steeds vanuit dat online behandelen niet geschikt was voor hun cliënten, dat het niet nodig was, of dat het de opbouw van een therapeutische relatie in de weg stond. Bovendien kost de implementatie van online werken tijd en geld en die tijd hebben we nu simpelweg niet. Dat maakt dat de implementatie van e-health tot nu toe zo traag is verlopen. Nu zien mensen plotseling dat er veel meer mogelijk is dan ooit verwacht. We staan daarmee aan de vooravond van een grote revolutie in de zorg. De impact daarvan zal de komende periode nog moeten uitkristalliseren. Want als we een deel van de tijd thuis gaan werken, hebben we die grote gebouwen wellicht niet meer nodig. En wat dan?’

Op huisbezoek

De plotselinge omslag biedt volgens Bart ook kansen. ‘Je ziet dat het voor veel cliënten een verdiepingsslag kan betekenen, ook doordat ze vanuit thuis kunnen werken. Het maakt de behandeling vaak intensiever, persoonlijker en creatiever. In die zin heeft het juist veel voordelen, dat online behandelen. Dat zullen veel collega’s overigens niet met me eens zijn. Maar doordat cliënten zich thuis het meest veilig voelen en ze daar het meest zichzelf zijn, kun je veel dichterbij komen en veel meer vanuit een samenwerkingsrelatie werken. Je komt als behandelaar eigenlijk steeds op huisbezoek, wat meer evenwichtigheid geeft in de gesprekken.’ Het risico dat je met online behandelen geen goede therapeutische relatie kunt opbouwen herkent Bart dan ook niet. ‘Ik doe het al zeven jaar en het gros van de cliënten heb ik nog nooit face-to-face gezien. In die zeven jaar zijn er twee cliënten geweest die vanwege beeldbellen zijn gestopt. Voor de rest heb ik met iedereen een goede relatie kunnen opbouwen.’

Dat betekent overigens niet dat die omslag vanzelfsprekend is. Bart: ‘Dat we dit nu zo moeten is heel onnatuurlijk. Normaliter heb je de tijd om te onderzoeken hoe je daar vorm aan kunt geven. Die tijd is ons nu niet gegund. Ik heb dan ook veel respect voor mijn collega’s. Als ik op LinkedIn zie hoe iedereen hiermee bezig is, de ideeën die worden gedeeld, zou ik de hele dag willen applaudisseren voor al mijn collega’s in het land. Ik heb zeven jaar de tijd gehad om hier vorm aan te geven. Ik ben zwaar onder de indruk.’

Misschien ook interessant voor jou