Mindfulness bij ADHD verbetert vooral het gezinsfunctioneren

Effecten op kernsymptomen nog onduidelijk

door Mieke Ketelaars
4 minuten leestijd

Interventies gebaseerd op mindfulness hebben een positieve impact op aandacht, executief functioneren en gedragsregulatie. Gezien deze effecten zijn mindfulness-interventies bij uitstek geschikt voor jeugdigen met ADHD. Naar aanleiding van een systematische review concluderen Tercelli en Ferreira echter dat er nog onvoldoende bewijs is voor het effect van op mindfulness gebaseerde interventies op de kernsymptomen van ADHD. Wel helpen op mindfulness gebaseerde interventies om ouderlijke stress te verminderen en het gezinsfunctioneren te verbeteren.

Standaardbehandeling

Op mindfulness gebaseerde interventies zouden een mooie aanvulling kunnen zijn op de bestaande aanpak bij jeugdigen met ADHD. Momenteel bestaat die uit gedragstherapie en/of medicatie. Gedragstherapie kan zich richten op ouders of de jeugdigen zelf en is met name effectief in het verminderen van probleemgedrag en ouder-kindconflicten. De vraag is echter of jeugdigen met gedragstherapie hiermee levensvaardigheden leren die ook op lange termijn behulpzaam zijn.

Ook voor wat betreft medicatie zijn er bezwaren. Hoewel farmacotherapie voor veel jeugdigen werkt, hebben lang niet alle jeugdigen er baat bij. Bovendien zijn er vervelende neveneffecten waardoor met name jongeren hun medicatie niet trouw nemen. In een systematische review bekeken Tercelli en Ferreira of op mindfulness gebaseerde interventies (IGM) effectief zijn bij ADHD. De review omvatte tien studies met in totaal 134 jeugdigen met een primaire ADHD stoornis. In zes van die onderzoeken kregen ook ouders een IGM.

Impact op kernsymptomen

Bijna alle onderzoeken keken naar het effect van IGM op de kernsymptomen van ADHD. Met name aandachtstekortsymptomen bleken te verminderen na IGM. Een robuust effect dat zichtbaar was op zowel vragenlijsten als computertaken. Toch bleek niet iedereen evenveel van de effecten te merken: adolescenten met ADHD zagen zelf vaak geen verbetering op het gebied van aandacht. Voor hyperactiviteit en impulsiviteit waren de resultaten te divers voor een duidelijke conclusie.

Impact op andere gebieden

Enkele studies keken ook naar de impact van IGM op het executief functioneren en de aanwezigheid van gedragsproblemen. Ook hier bleken de effecten divers en afhankelijk van de informant. Over het algemeen leken vaders vaker positieve effecten te zien dan moeders, leerkrachten of jeugdigen zelf. De resultaten met betrekking tot het effect van IGM op gezinsfunctioneren waren duidelijker: na IGM was er sprake van een afname in ouderlijke stress en een toename in gezinsfunctioneren. Gezien de impact van ADHD op het gezinsfunctioneren is een dergelijke bevinding goed nieuws.

Meer mindfulness?

Onderzoek naar de waarde van IGM bij ADHD staat nog in de kinderschoenen. De meeste onderzoeken uit de review van Tercelli en Ferreira hadden ernstige tekortkomingen: te kleine groepen, de afwezigheid van een gedegen controlegroep en slechts één enkele bron op basis waarvan conclusies werden getrokken. Het is dan ook nog te vroeg om IGM toe te voegen aan het standaardarsenaal. Wel kan IGM een optie zijn wanneer er sprake is van gezinsproblematiek. Het volledige artikel lees je hier.

Referentie

Tercelli, I., & Ferreira, N. A systematic review of mindfulness based interventions for children and young people with ADHD and their parents. Global Psychiatry.

Misschien ook interessant voor jou