Meer dan een miljoen Nederlanders slikken antidepressiva. 150 duizend van hen doen dat langdurig om terugval van depressie te voorkomen. Maar is dat nodig? Uit recent onderzoek van Josefien Breedvelt en collega’s, blijkt van niet.
Richtlijnen
Wat zegt de richtlijn stemmingsstoornissen over de rol van medicatie bij de behandeling van depressie? Als we kijken naar de Zorgstandaard depressie dan is het advies om niet te snel te beginnen met medicatie. Wel is het zo dat medicatie een optie is, zeker wanneer er sprake is van een ernstigere vorm van depressie of een terugkerende depressie. De multidisciplinaire richtlijn Depressie stelt iets soortgelijks: in het geval van lichte depressie dient farmacotherapie pas te worden ingezet wanneer psychotherapie onvoldoende effect heeft gehad. Bij ernstige, terugkerende depressie kan farmacotherapie overwogen worden in combinatie met psychotherapie. Kort door de bocht is medicatie dus afhankelijk van de aard en de ernst van de depressie. Maar als eenmaal is gestart met antidepressiva is het advies om dit langdurig vol te houden wanneer het risico op terugval hoog is.
MBCT of PCT
Het probleem is dat antidepressiva veel bijwerkingen hebben. En die bijwerkingen zijn voor veel patiënten een belangrijke reden om te stoppen met antidepressiva. Josefien Breedvelt en collega’s hebben dan ook gekeken hoe het zit met het risico op terugval wanneer een psychologische behandeling wordt gevolgd tijdens het afbouwen van medicatie. De psychologische behandeling bestond uit preventieve cognitieve therapie (PCT) of mindfulness based cognitieve therapie (MBCT). Ze maakten daarvoor gebruik van een individuele meta-analyse. Het voordeel van een dergelijke analyse is dat je de data van alle individuele patiënten uit alle onderzoeken meeneemt.
Goede bescherming
Uit de meta-analyse blijkt dat een psychologische behandeling tijdens het stoppen met antidepressiva even goed beschermt tegen terugval van depressie als het doorslikken van antidepressiva. Bovendien bleken een aantal belangrijke risicofactoren niet van invloed op de uitkomst. De resultaten waren dus even goed voor verschillende patiënten.
Het lijkt er dan ook op dat er een goed alternatief is voor patiënten die overwegen te stoppen met antidepressiva. Uiteraard moet een keuze om te stoppen met antidepressiva een gezamenlijk en weloverwogen besluit zijn, omdat het afbouwen zowel tijd als energie vraagt. Voor patiënten en therapeuten is het dan ook belangrijk om na te denken wanneer de tijd rijp is om dat te doen.
Meer weten? Lees dan vooral ook de publicatie op JAMA psychiatry of luister naar het Amerikaanse interview.
Bron
- Breedvelt, J. J., Warren, F. C., Segal, Z., Kuyken, W., & Bockting, C. L. (2021). Continuation of Antidepressants vs Sequential Psychological Interventions to Prevent Relapse in Depression: An Individual Participant Data Meta-analysis. JAMA psychiatry. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2021.0823
