Wanneer je geen controle meer hebt over het gebruik van een middel, spreken we van verslaving. Bijvoorbeeld wanneer je niet kunt stoppen met drinken. Of steeds meer drugs gebruikt zonder dat je dat wilt. Maar ook wanneer je dag draait om gokken, kun je spreken van een verslaving.
Soorten verslaving
- Alcoholverslaving
- Tabakverslaving
- Drugsverslaving
- Internetverslaving
- Gokverslaving
- Seksverslaving
- Gameverslaving
Hoe ontstaat een verslaving?
Een verslaving ontstaat vaak zonder dat je het merkt. Je bent dan ook niet van de ene op de andere dag verslaafd. Ook is er geen duidelijke grens tussen wel of niet verslaafd zijn. Het begint met het regelmatig gebruik van een genotsmiddel of een plezierige activiteit. Je gebruikt het om je problemen te vergeten, omdat je je verveelt, of omdat het spannend is. Je hersenen raken er langzaam aan gewend, omdat het je een prettig gevoel geeft. Wanneer je het een tijdje niet neemt of doet, krijg je ontwenningsverschijnselen. Het wordt steeds moeilijker om je leven te organiseren zonder het middel of de activiteit. Vaak zorgt dat voor problemen in het werk, met familie of financiën.
Bij het ontstaan en blijven bestaan van verslaving zijn ook gedachten belangrijk. De krijgt steeds meer het idee dat je niet zonder je verslaving kan. Je denkt bijvoorbeeld dat je alleen maar kan ontspannen met een shot. Of dat je alleen gezellig bent met een paar glazen op.
Samen met de lichamelijke drang kunnen de gedachten ervoor zorgen dat je in een negatieve spiraal terechtkomt. Uiteindelijk kan het gebruik zo erg worden dat er een verslaving ontstaat.
Verslaving aan alcohol, drugs of tabak komt veel voor. Eén op de vijf Nederlanders krijgt er ooit mee te maken. Ook andere verslavingen komen steeds meer voor.
Wanneer heb je hulp nodig?
Drink je vaak meer dan je je voorneemt? Laat de gedachte aan gokken je niet los? Maken mensen om je heen zich zorgen over je gebruik en lukt het je niet te minderen? Kost het je moeite om op je werk of thuis te doen wat er van je wordt verwacht? Je hebt hulp nodig als de verslaving je normale, dagelijkse bezigheden belemmeren. Twijfel je of je hulp nodig hebt? Bespreek het met je huisarts.
Cognitieve gedragstherapie werkt goed
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een goede behandeling bij verslaving. Uit onderzoek blijkt dat CGT effectief is. Daarom is CGT de officiële richtlijnen voor de behandeling van verslaving bij drugs en alcohol. Voor andere verslavingen bestaat er nog geen richtlijn. Ongeveer 50 tot 60 procent van de mensen met alcohol- of drugsverslaving heeft baat bij CGT.
CGT bij verslaving werkt het beste in combinatie met kortdurende motiverende interventie. Dat zijn 1 tot 3 gesprekken waarin je de argumenten voor en tegen alcoholgebruik op een rij zet. Je bepaalt vervolgens zelf wat je eraan wilt veranderen.
Wil je zeker zijn van een goede CGT-behandeling? Ga dan naar een behandelaar die ingeschreven is bij de VGCt. Dan krijg je een therapeut die goed opgeleid en nageschoold is.
Hoe gaat CGT bij verslaving?
Je gedrag en gedachten houden je verslaving in stand. Tijdens de therapie ga je actief werken aan het veranderen daarvan. Ook belangrijk bij CGT is dat je leert door dingen te ervaren. Dat alles gebeurt stap voor stap. De therapeut is de verslavings- en CGT-expert. De cliënt is de expert over zichzelf. CGT is een actieve samenwerking tussen beiden.
Samen met de therapeut bekijk je je gebruik. Wat zijn de voordelen ervan? En de nadelen? Wat zijn bijvoorbeeld de risico’s van je verslaving? En welke invloed heeft het op je werk en je relaties met familie en vrienden?
Met de therapeut maak je afspraken over de doelen die je wilt halen en hoe je kunt voorkomen dat je toch in je verslaving vervalt. Ook maken jullie samen een noodplan voor wanneer het even niet wil lukken. Vaak helpen deze stappen al bij het verminderen van de verslaving.
Ook kijk je in welke situaties je naar je verslaving grijpt. Is dat wanneer je stress ervaart? Wanneer je je verveelt? Of wanneer je uitgaat? Je kijkt ook naar jouw gedachten. Heb je echt een paar glazen nodig om gezellig te zijn? Samen bedenken jullie andere oplossingen voor deze situaties.
Je gaat tijdens CGT dus samen actief aan de slag met je gedrag en je gedachten. Daardoor doorbreek je de negatieve spiraal van gedachten, gevoelens en gedrag. Door te oefenen met ander gedrag doe je nieuwe leerervaringen op.
De lengte van de therapie hangt van de soort en de ernst van je klachten af. Soms zijn enkele sessies al voldoende. Daarnaast ga je in je dagelijkse leven oefenen. De belangrijkste verandering vindt buiten de spreekkamer plaats.
Bedenk dat de ontwenningsverschijnselen zwaar kunnen zijn. Maar je zult merken dat langzaam afneemt en je steeds gezonder zal worden.
Meer weten?
- Alcoholverslaving – Thuisarts
- Stoppen met roken – Thuisarts
- Steun bij verschillende vormen van verslaving – MIND korrelatie
- Wat is goede zorg bij opiaatverslaving? – Zorgstandaarden
- Wat is goede zorg bij alcoholverslaving? – Zorgstandaarden
