Hartfalen is een progressief syndroom waarbij het hart steeds meer moeite heeft met het rondpompen van zuurstofrijk bloed. Het gaat vaak gepaard met depressie, angstklachten en verminderde kwaliteit van leven. Bovendien is de overlevingskans niet hoog; vijftig procent van de patiënten met hartfalen overlijdt binnen vijf jaar na diagnose. De psychische klachten vormen vaak een barrière voor een gezonde levensstijl. Onderzoekers uit India en de Verenigde Staten onderzochten de effectiviteit van CGT voor het verminderen van onder andere depressieklachten en het verbeteren van kwaliteit van leven bij deze cardiologische patiëntgroep. De resultaten zijn veelbelovend.
Een veelvoorkomend probleem bij mensen met hartfalen is een verminderde mate van zelfzorg. Denk bijvoorbeeld aan het onvoldoende letten op een evenwichtig voedingspatroon, fysieke activiteit en therapietrouw. Dit leidt vaak tot psychische klachten, en die psychische klachten vormen ook weer een drempel voor zelfzorg. CGT kan een middel zijn om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Uit eerdere studies blijkt bovendien dat goede zelfzorg de kans op ziekenhuisopname sterk vermindert en de kwaliteit van leven verbetert. Katta en collega’s van de University of Louisville, Kentucky in de VS en de Gandhi Medical College in Telangana, India voerden een reviewstudie uit om de effectiviteit van CGT-behandeling voor depressie- en angstklachten bij patiënten met hartfalen te onderzoeken. Daarnaast wilden ze nagaan of CGT-behandeling een verbeterde kwaliteit van leven bij deze patiënten teweeg kon brengen.
Positieve geluiden
Hoe hebben de onderzoekers dit aangepakt? Ze selecteerden tien studies waarbij de effecten van CGT werden onderzocht in een populatie met hartfalen, waarvan negen RCT-studies en één case study. Het aantal participanten in de studies varieerde van 23 tot 158 deelnemers met hartfalen en de meeste studies hadden naast direct ná afloop, ook een follow-upmeting van depressie- en angstklachten na drie of zes maanden. De frequentie van de CGT-sessies varieerde van ongeveer zes tot twaalf wekelijkse sessies en twee van de tien CGT-behandelingen werden online aangeboden.
En de resultaten? Die waren positief! Alle studies in de review lieten verminderde depressie- en angstklachten zien direct ná behandeling en tijdens follow-upmetingen. Opvallend was dat het aantal ziekenhuisopnames ook was afgenomen in de CGT-groepen tijdens de behandeling vergeleken met de controlecondities (in de studies waarbij ziekenhuisopnames ook werden gemeten). Dit gold ook voor kwaliteit van leven: de studies die dit hadden gemeten (vijf van de tien) rapporteerden een significante verbetering na afloop van de behandeling. Een opvallende bevinding: in één van de RCT’s werd de effectiviteit van een CGT-groep van zes sessies vergeleken met een groep die één interventiesessie ontving. Hoewel beide groepen verbeterden op depressie- en angstklachten, liet de groep met zes GCT-sessies geen grote meerwaarde voor die klachten zien vergeleken met de groep die één interventiesessie ontving. De onderzoekers redeneren dat de kwaliteit, inhoud en timing van CGT-sessies belangrijker zijn dan het aantal sessies. Kwaliteit over kwantiteit dus.
Revalidatie
Hoewel de onderzoekers grotere RCT’s noodzakelijk vinden, concluderen ze dat CGT een veilige en effectieve behandeling is die de mate van psychische comorbiditeit, in dit geval depressie- en angstklachten, voor patiënten met hartfalen kan verminderen. In revalidatieprogramma’s binnen de cardiologische zorg kunnen CGT-behandelingen een waardevolle plek innemen en de cardiologische zorg voor patiënten met hartfalen verbeteren, aldus de onderzoekers. Meer onderzoek naar de specifieke technieken die patiënten kunnen toepassen voor verbeterde zelfzorg en meer welbevinden is een volgende stap.
Referentie
Rajasree Katta, M., Prasad, S., Tiwari, A., Abdelgawad Abouzid, M. R., & Mitra, S. (2023). The effectiveness of cognitive-behavioral therapy for heart failure patients: a narrative review. Journal of International Medical Research, 51(9), 03000605231198371.
