Gebruik van psychedelica in behandeling van psychiatrische aandoeningen is al lange tijd een controversieel onderwerp. Dit boek doet een poging de misvattingen te weerleggen en richt zich op wetenschappelijk onderzoek rondom dit onderwerp.
Psychiatrische aandoeningen behandelen met psychedelica
In de wereld van de neurowetenschappen heeft het bewustzijn altijd een centrale rol gespeeld, maar het verkennen ervan kreeg een opmerkelijke impuls en vervolgens een abrupt einde in de tumultueuze jaren zestig toen psychedelica hun opkomst en ondergang beleefden. Recentelijk is er een hernieuwde belangstelling ontstaan voor psychedelica, waarin de enigszins controversiële professor en psychiater David Nutt een prominente rol speelt. Nutt was drugsadviseur van de Britse regering toen hij in 2009 suggereerde dat ecstasy en LSD minder schadelijk waren dan alcohol. Deze constatering kostte hem zijn baan. Bijna 15 jaar later staat Nutt aan de frontlinie van het onderzoek naar psychedelica en hun potentieel in de behandeling van psychiatrische aandoeningen, zoals depressie, verslaving en posttraumatische stressstoornis. Hij heeft zijn inzichten gebundeld in een boek dat een uitgebreid en toegankelijk overzicht biedt van de literatuur, zonder te vervallen in academisch jargon – een belangrijke stap voorwaarts.
Renaissance
Het boek heeft als hoofddoel de mythes en misvattingen rondom psychedelica te weerleggen en biedt daarvoor een beknopte maar diepgaande beschrijving van het onderzoeks- en klinische veld rondom psychedelica. De onderwerpen die worden behandeld variëren van een introductie tot de verschillende soorten psychedelica en hun effecten tot de geschiedenis van hun gebruik en regulering, met interessante inzichten vanuit een politiek perspectief. Het boek bevat ook anekdotische verhalen, veiligheidsinformatie over recreatief gebruik en antwoorden op talloze vragen over psychedelica en hun implicaties. Daarnaast wordt uitgebreid ingegaan op onderwerpen als het menselijk bewustzijn, mystieke ervaringen en de opkomende trend van microdoseringen.
Hoewel het boek een breed scala aan onderwerpen behandelt, richt het zich voornamelijk op het bewijs voor het medicinale gebruik van psychedelica, met name bij de behandeling van psychiatrische aandoeningen. Nutt erkent dat psychedelica geen wondermiddel zijn voor psychische klachten en dat er, net als bij elk geneesmiddel, risico’s en bijwerkingen aan verbonden zijn. Hij uit zijn kritiek op de classificatie van psychedelica als harddrugs, wat veel barrières opwerpt voor onderzoek vanwege de illegale status ervan. Hij beschrijft zijn boek als onderdeel van een beweging om deze censuur te doorbreken en spreekt van een “psychedelische renaissance”.
De rol van de therapeut
Nutt benadrukt dat de beste resultaten voortkomen uit de combinatie van psychedelica met psychotherapie, wat het boek interessant maakt voor therapeuten. De therapeut heeft een cruciale rol, niet alleen tijdens de ‘trip’ zelf, maar ook in de voorbereidende en integratiefasen. De therapeut ondersteunt in het interpreteren van ervaringen, het verkrijgen van nieuwe inzichten en het creëren van nieuwe betekenissen. Het boek wijst ook op lopend onderzoek – ook in mijn eigen vakgebied – zoals een trial met psilocybine bij de behandeling van eetbuistoornissen en een multicenter trial met MDMA-ondersteunde psychotherapie bij eetstoornissen.
Het boek lijkt recht uit het hart geschreven te zijn, met momenten van humor, hoop en kritische reflectie. Het biedt precies de juiste dosis technische informatie zonder te vervallen in reductionisme, waardoor het toegankelijk is voor een breed publiek. De heldere illustraties dragen bij aan de leesbaarheid en verhelderen complexe concepten. Persoonlijk heb ik veel geleerd over de effecten van psychedelica in een therapeutische context (het flexibel maken van rigide overtuigingen, verschuiving van perspectief en het ervaren van eenheid met de wereld), evenals over het belang van rituelen in behandelingen. Daarnaast behandelt het boek interessante aspecten zoals de invloed van politiek en wetgeving op onderzoek en de implicaties daarvan voor wetenschappelijke integriteit.
Een geestverruimend boek
Echter, ondanks Nutts kritische houding tegenover het drugsbeleid van de overheid en zijn vermelding van minder succesvolle onderzoeken, lijkt hij weinig kritisch te zijn op een belangrijk onderzoek van zijn eigen hand. Hij beschrijft onderzoek waarin psilocybine en escitalopram worden vergeleken bij depressie, waarbij hij concludeert dat “psilocybine bij de meeste resultaatindicatoren sneller en beter werkte dan escitalopram”. Hoewel het aantal patiënten in remissie in de psilocybinegroep twee keer zo groot was en andere uitkomstmaten tevens gunstiger waren, verschilden de groepen op de primaire uitkomstmaat niet van elkaar en was de data niet gecontroleerd voor meerdere vergelijkingen, wat de conclusie enigszins vertroebelt. Dit lijkt op ‘cherry picking’ in de resultaten.
Ondanks deze kritische noot zou ik dit boek aanraden aan iedereen die zijn geest wil verruimen en op de hoogte wil blijven van de nieuwe behandelmogelijkheden die psychedelica kunnen bieden. En als bonus krijg je ook nog eens een grondige opfriscursus in interessante concepten zoals perceptie, waarneming en het voorspellend vermogen (‘a-priorismen’) van je hersenen. Lezen dus!
Score
Over de recensent
Dorinde van Andel is psycholoog en onderzoeker bij Co-eur, specialistische GGZ-instelling eetstoornissen en cognitief gedragstherapeut in opleiding. Ze is gepromoveerd in de neurowetenschappen/psychiatrie in het UMC Utrecht.
Informatie
Titel:
Psychedelica als medicijn – drugs die je leven kunnen veranderen
Auteur/Redactie:
David Nutt
Vertaler:
Titia Ram
Uitgever:
Uitgeverij Nieuwezijds, Amsterdam
ISBN:
9789057125980
Onderwerp:
Psychedelica
Doelgroep:
Behandelaren in de ggz
Beweringen en meningen, geuit in artikelen en mededelingen op de boekrecensiepagina’s van deze site, zijn die van de auteur(s) en niet (noodzakelijkerwijs) die van de VGCt.
