De derde generatie CGT kan mogelijk helpen bij psychische problemen bij volwassenen met een verstandelijke beperking. Hoewel het bewijs nog beter moet worden onderbouwd met gedegen studies, zijn Patterson en collega’s voorzichtig positief.
Derde generatie CGT
Veel professionals twijfelen aan de haalbaarheid van CGT bij mensen met een verstandelijke beperking. CGT vraagt een zeker niveau van communicatie en hogere orde denkvaardigheden, omdat er in sessies gesproken wordt over gedachtes en gevoelens. Bovendien moeten patiënten in staat zijn om bewijs voor en tegen bepaalde gedachtes af te wegen. Wanneer CGT wordt ingezet bij patiënten met een verstandelijke beperking, vraagt dit vaak aanpassingen in het protocol. Dat ligt mogelijk anders bij derde generatie CGT. In derde generatie CGT ligt het accent van de behandeling niet zozeer op het rechtstreeks veranderen van gedrag, emoties of gedachten. In plaats daarvan wordt gewerkt aan het accepteren van en omgaan met emoties en cognities. In een recente review bekeken Patterson en collega’s het bewijs voor deze behandeling bij patiënten met een verstandelijke beperking.
Waarvoor wel, waarvoor niet?
In totaal namen Patterson en collega’s twintig studies met 109 patiënten op in hun review. Van deze onderzoeken bestonden er negen uit single-case studies. Veel van de studies onderzochten de effectiviteit van mindfulness, maar ook ACT, DGT en CFT werden onderzocht. Na derde generatie CGT werd er significant minder agressief en uitdagend gedrag gerapporteerd. Daarnaast bleek derde generatie CGT rookgedrag te verminderen. Ook op psychische vaardigheden werden verbeteringen gezien: een aantal studies zagen meer zelfcompassie, minder zelfkritisch gedrag en meer acceptatie ten aanzien van eigen ervaringen.
Niet alle resultaten waren eenduidig. Met name resultaten op het gebied van psychische problematiek bleken divers. Hoewel sommige onderzoeken een daling zagen in angst- en depressiesymptomen gold dit niet voor alle studies. Sterker nog, in één studie werd zelfs een verslechtering gezien.
Voorzichtig
Al met al zijn Patterson en collega’s voorzichtig positief over het inzetten van derde generatie behandelingen bij patiënten met een verstandelijke beperking. Voordat dit type behandeling het label evidence based krijgt, moet de kwaliteit van de onderzoeken volgens hen echter verbeteren. De huidige onderzoeken hadden vaak geen goede controlegroep, geen blinde beoordelaars of controle op de kwaliteit van de therapie-uitvoering. Omdat Patterson en collega’s vermoeden dat derde generatie CGT in de praktijk al veel wordt ingezet, adviseren ze om vooral goed te kijken naar het bestaande bewijsmateriaal. En dat betekent vooralsnog dat derde generatie CGT met name ingezet kan worden voor het verminderen van rookgedrag.
Meer weten over diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met psychische problemen en een lichte verstandelijke beperking? Lees dan de generieke module psychische stoornissen en zwakbegaafdheid of lichte verstandelijke beperking.
Bron
- Patterson, C. W., Williams, J., & Jones, R. (2019). Third‐wave therapies and adults with intellectual disabilities: A systematic review. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities.
