Pascal Fleurkens werkt als klinisch psycholoog bij FACT VIP van Pro Persona in Nijmegen. In mei 2021 promoveerde hij aan de Radboud Universiteit Nijmegen op cognitieve bias bij psychische klachten en psychosociaal functioneren. Dit onderzoek wil hij voortzetten bij mensen met een psychose, waarbij hij onder andere wil onderzoeken of positieve geheugenbias veerkracht kan voorspellen.
We spreken van een negatieve geheugenbias wanneer mensen negatieve, meestal zelfgerelateerde informatie onbewust makkelijker onthouden dan neutrale of positieve informatie. Geheugenbias was al veelvuldig gevonden bij verschillende enkelvoudige psychische stoornissen, maar evidentie voor predictie is pas in twee depressiestudies gevonden. Daarom – en omdat comorbiditeit eerder regel dan uitzondering is in de klinische praktijk – wilden we geheugenbias prospectief en als transdiagnostische predictor onderzoeken bij mensen met uiteenlopende psychische klachten.
We vonden dat negatieve geheugenbias een toename in psychische klachten én problemen in psychosociaal functioneren voorspelt over een periode van vier jaar – óók na correctie voor depressie en jeugdtrauma. Mensen met minder negatieve geheugenbias scoorden bovendien hoger op welbevinden. Replicatiestudies moeten nog volgen, maar het lijkt erop dat geheugenbias voorspellende waarde heeft voor psychische klachten en functioneren. Dit is belangrijk vanuit een klinisch perspectief: mogelijk kunnen we met geheugenbias als target toekomstige behandelingen verder verbeteren.
In het werkveld is veel aandacht voor factoren die maken dat iemand zich wel of niet goed aanpast aan stress of life events. In lijn met mijn promotieonderzoek en het Cognitive Model of Resilience1, bereiden wij binnen Pro Persona een onderzoek voor naar veerkrachtsfactoren bij psychose. Mensen met psychose maken relatief veel stressvolle gebeurtenissen mee. We kunnen nog onvoldoende voorspellen wie terugvalt in een psychose en waarom. Stress lijkt hierbij een belangrijke rol te spelen, maar waarom past de een zich succesvol aan na stress en ontwikkelt de ander opnieuw psychotische klachten? De centrale vraag is of positieve geheugenbias en weinig piekeren hier een rol in spelen.
Het is belangrijk om hier meer zicht op te krijgen, aangezien psychose vaak gepaard gaat met forse lijdensdruk en problemen op meerdere levensgebieden. Doel is uiteindelijk om CGT bij psychose (CGTp) verder te verbeteren en mensen met psychose beter te kunnen helpen bij hun herstel.
Bron
- Parsons S, Kruijt A-W, Fox E. A Cognitive Model of Psychological Resilience. Journal of Experimental Psychopathology. 2016;7(3):296-310. doi:10.5127/jep.053415.
