De gemiddelde levensverwachting van mensen in het schizofreniespectrum is ongeveer vijftien jaar korter dan die van de algemene populatie. Dit heeft meerdere oorzaken, waaronder medische problemen, maar ook overlijden door suïcide is relatief veelvoorkomend. Zo’n twintig procent van mensen met schizofrenie en ongeveer de helft van degenen met een schizoaffectieve stoornis doen ten minste één keer in hun leven een zelfmoordpoging. Onderzoekers uit Italië bogen zich over de vraag waar dat zelfmoordgedrag specifiek mee samenhangt.
Uiteraard is dit niet het eerste onderzoek dat zich met deze vraag bezighoudt. Eerdere studies lieten bijvoorbeeld zien dat het suïciderisico samenhangt met verschillende factoren, denk aan comorbide depressieve klachten, middelenmisbruik, geschiedenis van suïcide binnen de familie of een recent verlies. Opvallend genoeg wordt er in grootschalige reviews haast nooit gekeken naar traumatische ervaringen in de jeugd. En dat terwijl de rol van traumatische jeugdervaringen steeds meer aandacht krijgt binnen het schizofreniespectrum.
(Nog) geen review
En dat is niet voor niets. Traumatische jeugdervaringen worden in verband gebracht met verstoorde neurologische ontwikkeling in de prefrontale cortex en het is een transdiagnostische risicofactor voor psychische gezondheid. Bovendien komen trauma’s in de jeugd voor bij ruim een derde van de mensen binnen het schizofreniespectrum en voorspellen ze een minder gunstig ziektebeloop dan bij mensen die geen jeugdtrauma’s hebben ondervonden. Aangezien er wel wat studies zijn gedaan naar jeugdtrauma en suïcidegedrag in deze groep, maar nog geen reviewstudies, leek het Valentina Baldini en collega’s van de Universiteit van Bologna een goed moment om hier werk van te maken. De onderzoekers focusten zich op suïcidegedrag bij mensen binnen het schizofreniespectrum die verschillende traumatische jeugdervaringen hebben meegemaakt.
Verhoogde risico’s
Uiteindelijk werden er 21 studies geïncludeerd met in totaal 6257 deelnemers. Het ging om mensen met jeugdtrauma waarbij een stoornis binnen het schizofreniespectrum was vastgesteld op basis van de DSM of de ICD en die werden vergeleken met mensen zónder jeugdtrauma. De definitie van jeugdtrauma varieerde in de verschillende studies; van verwaarlozing en pesten tot fysiek en verbaal geweld en seksueel misbruik. Suïcidegedrag werd opgedeeld in zelfmoordgedachten (suïcidale ideaties), zelfmoordpogingen en overlijden door zelfmoord.
De resultaten lieten zien dat er een significant verband was tussen jeugdtrauma en elke vorm van suïcidegedrag (ideatie en zelfmoordpoging) bij mensen binnen het schizofreniepsectrum. Bij mensen die jeugdtrauma hadden meegemaakt bleek de kans op elke vorm van suïcidegedrag bovendien bijna twee keer zo hoog (ongeveer 92% hoger) dan bij mensen die géén jeugdtrauma hadden ervaren. Maar daarbinnen was ook een onderscheid: degenen met jeugdtrauma hadden een verhoogd risico op suïcidale ideatie (147% hoger dan degenen zonder jeugdtrauma), terwijl het verhoogd risico voor zelfmoordpogingen ongeveer 83% hoger was. Ook opvallend was dat het verband tussen suïcidegedrag en jeugdtrauma in de verschillende studies sterker was wanneer er meer vrouwelijke deelnemers waren. De samenhang tussen jeugdtrauma en suïcidegedrag gold overigens voor álle vormen van jeugdtrauma die werden onderzocht: fysiek geweld, fysieke en emotionele verwaarlozing en seksueel misbruik.
Screenen en monitoren
Dat jeugdtrauma eigenlijk niet gemist kan worden bij mensen binnen het schizofreniespectrum is op basis van de resultaten van deze reviewstudie aan te bevelen. De onderzoekers benadrukken dan ook dat er standaard gescreend moet worden op traumatische ervaringen uit de jeugd bij mensen binnen het schizofreniespectrum. Maar naast screenen is ook monitoren belangrijk. Psychologische interventies gericht op de gevolgen van doorgemaakt trauma kunnen binnen deze populatie een verschil maken.
Referentie
Baldini, V., Di Stefano, R., Rindi, L. V., Ahmed, A. O., Koola, M. M., Solmi, M., … & Ostuzzi, G. (2023). Association between adverse childhood experiences and suicidal behavior in schizophrenia spectrum disorders: a systematic review and meta-analysis. Psychiatry Research, 115488.
