Het eerste Nederlandstalige boek over de Inference Based Approach ofwel IBA-behandelmethode is er en dat is goed nieuws. Zeker omdat het geheel toegankelijk is geschreven in een prettig leesbare stijl met onderbouwing vanuit wetenschappelijk onderzoek.
Twee delen
Allereerst iets over de opbouw. Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat een schat aan informatie over de obsessieve compulsieve stoornis (OCS), de diagnostiek, verschillende uitingsvormen en hoe die te herkennen. In het tweede deel wordt de IBA-behandelmethode beschreven. Daarover zo meteen meer.
Van meedwangen tot hersenonderzoek
Het eerste hoofdstuk behandelt de diagnostiek van OCS en voorziet de lezer van waardevolle tips en helpende vragen over het omgaan met schaamte. Het fenomeen ‘meedwangen’ wordt geïllustreerd en de FAS (Family Accommodation Scale) komt aan bod. Hoofdstuk twee gaat over de behandeling volgens de multidisciplinaire richtlijn en zorgstandaard, inclusief de medicamenteuze behandeling van OCS. De behandelrelatie en hoe de therapeut kan voorkomen mee te dwangen krijgen aandacht, evenals de kinderen van de patiënt en hoe je hen kunt beschermen voor de negatieve gevolgen van OCS. Het derde hoofdstuk beschrijft de wetenschappelijke stand van zaken met betrekking tot hersenonderzoek, erfelijkheid en neuropsychologische aspecten en experimenteel onderzoek naar factoren die OCS veroorzaken of in stand houden. Voor de toepassing van CGT wordt verwezen naar bekende literatuur en protocollen.
Schakelhoofdstuk
Hoofdstuk drie vormt een schakel tussen het informatieve – en het behandelspecifieke deel. Resultaten van (laboratorium)onderzoek illustreren de redenatie die achter IBA schuilgaat. Het aangrijpingspunt voor de CGT-behandeling en dat voor IBA verschilt. CGT richt zich op het falsifiëren van de verwachte ramp, waarbij intrusies beschouwd worden als een normaal verschijnsel. IBA daarentegen grijpt aan op de intrusie die opgevat wordt als twijfel zonder basis in de werkelijkheid, op de realiteitstoetsing. Behandeling met exposure en responspreventie (ERP) roept geregeld zoveel angst op dat patiënten afhaken. IBA wekt minder angst op bij de patiënt en dat maakt het zo’n waardevolle aanwinst voor ons behandelarsenaal.
IBA
Na dit schakelhoofdstuk start het tweede deel. In dit deel wordt de IBA-behandelmethode in tien stappen beschreven. De behandeling wordt aan de hand van vier casussen geïllustreerd. Samen ontleden therapeut en patiënt hoe OCS werkt, hoe de dwangtwijfel de patiënt gevangen houdt. Gaande de behandeling ervaart de patiënt dat hij een probleem in de werkelijkheid van alledag wil oplossen dat er niet is. De twijfel die leidt tot de dwanghandelingen wordt in stand gehouden door redeneerprocessen die de patiënt geloofwaardig vindt. Zodra de patiënt doorziet hoe dit proces werkt in al zijn details kan hij een keuze maken om wel of niet te ‘dwangen’.
IBA blijkt even effectief te zijn als een CGT-behandeling. ( O’Connor K., Aardema,F. e.a. 2005; 2011, Visser,H. (2016). Zonder behandeling verloopt OCS chronisch wat leidt tot een verminderde kwaliteit van leven.
Samenwerking
Verfrissend is de samenwerking tussen Maartje Punt, ervaringsdeskundige, en Henny Visser, behandelaar en onderzoeker gepromoveerd op een studie naar de behandeling van OCS (2016). Maartjes inzichten en reflecties op de behandeling met zowel de standaardbehandeling (exposure met responspreventie) als met IBA illustreren hoe belangrijk de samenspraak van patiënt en behandelaar is. Haar teksten geven de therapeut welkome aanwijzingen.
Het toepassen van IBA vraagt een omschakeling in denken van de therapeut en veel oefening. Zelf pas ik de methode met grote regelmaat toe met goed resultaat vanaf het moment dat ik een IBA-training heb gevolgd. Deze nieuwe behandeling voor OCS geeft hoop.
Literatuur
O’connor, K. P., Aardema, F., Bouthillier, D., Fournier, S., Guay, S., Robillard, S., … & Pitre, D. (2005). Evaluation of an inference‐based approach to treating obsessive‐compulsive disorder. Cognitive Behaviour Therapy, 34(3), 148-163.
O’Connor, K., Aardema, F. (2011) Clinician’s Handbook for Obsessive Compulsive Disorder: Inference-Based Therapy. Wiley Blackwell.
Van der Pas, Y. & De Neef, M. (2020) Doorbreek je Dwang, Boom.
Visser, H.A.D. Obsessive-Compulsive Disorder; Unresolved Issues, Poor Insight and Psychological Treatment. (2016 ) Vrije Universiteit.
Score
Over de recensent
Yvette van der Pas is klinisch psycholoog-psychotherapeut, supervisor VGCt en NVP. Auteur van Doorbreek je Dwang (Boom 2020).
Informatie
Titel:
Behandeling van OCD
Auteur/Redactie:
Henny Visser & Maartje Punt
Uitgever:
Bohn Stafleu van Loghum
ISBN:
978-90-368-2830-7
Onderwerp:
Behandeling van OCS
Doelgroep:
Behandelaars van patiënten met OCS en diagnostici
Beweringen en meningen, geuit in artikelen en mededelingen op de boekrecensiepagina’s van deze site, zijn die van de auteur(s) en niet (noodzakelijkerwijs) die van de VGCt.
