Maar liefst 53 tot 91 procent van alle kinderen krijgt gedurende hun jeugd te maken met een traumatische ervaring. Hoewel dat gelukkig lang niet altijd leidt tot traumaklachten, heeft een deel van deze groep wel hulp nodig. Trauma-focused CBT (TF-CGT) is dan een effectieve methode. Bij TF-CGT worden ouders betrokken bij de behandeling vanuit de gedachte dat dit de behandeling effectiever maakt. Maar is ouderlijke betrokkenheid per definitie effectief, of is het de kwaliteit van die betrokkenheid de bepalende factor? En wat zijn de gevolgen wanneer ouders kampen met psychopathologie? In een review probeerden Martin en collega’s hier meer zicht op te krijgen.
Mogelijke relaties tussen kinderlijk trauma en ouderlijke psychopathologie
Volgens Martin en collega’s wordt er in de literatuur voornamelijk vanuit gegaan dat ouderlijke psychopathologie ontstaat als gevolg van een traumatische ervaring bij kinderen. Dat dit inderdaad voor de hand ligt bewijst bijvoorbeeld recent onderzoek van Marthe Egberts. Er is echter ook bewijs dat ouderlijke psychopathologie vaak al aanwezig is voordat er sprake is van een traumatische gebeurtenis bij kinderen. Dit kan ervoor zorgen dat ouders over minder copingsvaardigheden beschikken en emotiedysregulatie laten zien, wat uiteindelijk impact heeft op de behandelprognose van de kinderen.
Gebrek aan onderzoek
Martin en collega’s vonden 18 onderzoeken naar TF-CGT bij kinderen. In veel van deze studies ontbraken gegevens over de traumahistorie van kinderen en ouderlijke psychopathologie. Bovendien onderzocht geen van de 18 onderzoeken in hoeverre ouderlijke psychopathologie al aanwezig was voorafgaande aan het trauma van de kinderen. Wanneer ouderlijke psychopathologie überhaupt werd gemeten, werd er voornamelijk gekeken naar de eventuele aanwezigheid van depressie en stress als gevolg van het kinderlijk trauma. Ouderlijke PTSS als gevolg van trauma bij het kind werd slechts in 40 procent van de studies onderzocht.
Negatieve impact op behandeluitkomst kinderen
De beperkte focus van de gevonden onderzoeken maakte het lastig om aan te geven of de kwaliteit van ouderlijke betrokkenheid impact heeft op de behandeluitkomst van de kinderen. Op basis van hun review concluderen Martin en collega’s voorzichtig dat ouderlijke depressie een negatief effect heeft, terwijl er minder bewijs is voor een dergelijk effect van ouderlijke PTSS. Waarom dit effect enkel zichtbaar is bij depressie is onbekend. Mogelijk moet PTSS vooral in het licht worden gezien van het kinderlijke trauma, terwijl ouderlijke depressie een meer generieke maat is voor ouderlijke psychopathologie.
Traumabehandeling kind werkt óók bij ouders
Interessant genoeg bleek TF-CGT een positief effect te hebben op ouderlijke psychopathologie: verschillende studies vonden een vermindering van depressieve symptomen bij ouders (10 van de 12 studies), PTSS (alle 5 studies), en emotionele stress (alle 8 studies). De vraag is wat deze verbetering in functioneren veroorzaakt: leren ouders zelf vaardigheden, worden ze optimistischer als gevolg van verbeteringen in het functioneren van hun kind, of ervaren ze minder stress door diezelfde verbetering?
Bewustwording
De review van Martin is wellicht niet zozeer interessant vanwege de resultaten. Er lijkt immers nog veel onduidelijk. Wel maakt het ons bewuster van de verschillende manieren waarop ouderlijke psychopathologie en trauma bij kinderen gerelateerd kunnen zijn. Meer aandacht voor ouderlijke pathologie in de behandeling van kinderen is wenselijk. Tegelijkertijd zouden we ouderlijke betrokkenheid minder moeten definiëren vanuit een categoriale benadering. In plaats daarvan verdient het de voorkeur om de kwaliteit van ouderlijke betrokkenheid in kaart te brengen.
Bron
- Martin, C. G., Everett, Y., Skowron, E. A., & Zalewski, M. (2019). The Role of Caregiver Psychopathology in the Treatment of Childhood Trauma with Trauma-Focused Cognitive Behavioral Therapy: A Systematic Review. Clinical child and family psychology review, 1-17.
