Uitgeverij Nieuwezijds liet ‘Opdringerige gedachten overwinnen’ uit het Engels vertalen en daar mogen wij blij mee zijn. De ondertitel ‘Een gids op basis van cognitieve gedragstherapie bij beangstigende, obsessieve of verstorende gedachten’ beschrijft exact wat dit boek is. De auteurs Sally Winston en Martin Seif zijn als cognitief gedragstherapeut en mindfulness-deskundige gespecialiseerd in de behandeling van angst en depressie in Maryland en New York (30+ jaren ervaring). In tien hoofdstukken beschrijven zij diverse soorten opdringerige gedachten, mythen en feiten erover, hoe het komt dat de piekers maar blijven rondmalen en telkens terugkomen, hoe geruststelling averechts werkt en hoe je ervan afkomt. De afsluitende bijlage is humoristisch: een recept voor ongewenste opdringerige gedachten (wat je niet moet doen).
Nieuwe bijbel
Het boek wordt warm aanbevolen door Lee Baer, auteur van ‘Het duiveltje van de geest’. Dit boek was tot voor kort mijn bijbel om patiënten uit te leggen wat intrusies zijn. Ik vrees dat Baer zichzelf uit de markt heeft geprezen, want ‘Opdringerige gedachten overwinnen’ is mijn nieuwe favoriete boek om psycho-educatie te geven.
In helder en in toegankelijk proza beschrijven Winston en Seif hoe piekers over van alles en nog wat (agressieve daden, seksuele daden, ziektes, ongelukken en ongemak in brede zin) je leven kunnen verpesten. Ze illustreren dat aan de hand van dialogen tussen ‘de bezorgde stem’ en de ‘valse troost’. De ‘wijze stem’, de stem die tot accepteren en toelaten kan leiden, is de stem die volgens hen ontwikkeld/gezocht moet worden. Maar er is meer. Hoofdstuk 7 bespreekt bijvoorbeeld de aanpak ‘accepteren en negeren’, terwijl in hoofdstuk 8 exposure de hoofdrol heeft. Daarbij wordt een creatieve insteek gehanteerd. Zo beschrijven ze ‘gepland oefenen’, een exposure-variant waarbij je zingend, stamelend en schrijvend de gevreesde beelden oproept of ze tekent of schildert. Winston en Seif breken bovendien een lans voor inhibitoir leren. Hoe leg je een nieuwe ‘snelweg’ aan in je brein zodat het angstpad een stoffige weg kan worden? En hoe varieer en verdiep je exposure in verschillende contexten. State of the art dit boek.
Ooit volgde ik een workshop van professor Eni Becker over exposure bij de gegeneraliseerde angststoornis (Hoyer et al., 2009)) van de universiteit van Nijmegen, georganiseerd door de sectie Angststoornissen van de VGCt. Sindsdien pas ik met succes exposure toe bij patiënten met opdringerige gedachten. Dit boek van Winston en Seif sluit daar naadloos bij aan. En, niet onbelangrijk: een aantal van mijn patiënten met een gegeneraliseerde angststoornis of een OCD met intrusies zonder rituelen liet mij weten: “Dit boek lijkt wel voor mij geschreven.”
Fenomeen op zich
In het boek van Lee Baer (2001) worden de intrusies in het kader van diverse stoornissen geplaatst, dat doen Winston en Seif niet. Terloops wordt wel opgemerkt dat je mogelijk OCD zou hebben, maar daar blijft het bij. De opdringerige gedachten worden als fenomeen op zich behandeld. Aan de hand van voorbeelden besteden Winston en Seif aandacht aan instandhoudende factoren als vermijding en het zoeken van geruststelling. Wat zij niet beschrijven is hoe sommige piekeraars de piekers neutraliseren met dwangrituelen. Het boek zou completer zijn wanneer dat genoemd zou worden. Niet getreurd, een zelfhulpboek over het verminderen van dwanghandelingen kan ernaast worden gebruikt. Bijvoorbeeld het zelfhulpboek Doorbreek je Dwang (2020) door Manja de Neef en ondergetekende. En de professional kan ook terecht bij de Protocollaire behandelingen voor patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (2017).
Literatuur
- Baer, L, (2001) Duiveltje van de Geest, Nieuwezijds
- Hoyer, J., Beesdo, K., Gloster, A. T., Runge, J., Höfler, M., & Becker, E. S. (2009). Worry exposure versus applied relaxation in the treatment of generalized anxiety disorder. Psychotherapy and Psychosomatics, 78(2), 106-115. doi:10.1159/000201936 /IF: 7.632 /5-year IF: 6.674
- Van der Pas, Y & De Neef, M. (2020) Doorbreek je Dwang, Hulpboek, Boom.
- Verbraak, M. , Hoogduin,C, & Keijsers, G. (2017) Protocollaire behandeling van patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis. In G. Keijsers, A. van Minnen , C. Hoogduin & P. Emmelkamp (Red.)Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten (p.427 -506). Boom.
Score
Over de recensent
Yvette van der Pas is klinisch Psycholoog, supervisor VGCt en auteur van onder andere Doorbreek je Dwang, hulpboek uitgeverij Boom. Zij is werkzaam bij Singel 54 praktijk voor psychotherapie en opleiding te Amsterdam.
Informatie
Titel:
Opdringerige gedachten overwinnen
Auteur/Redactie:
Sally M. Winston & Martin N. Seif
Uitgever:
Nieuwezijds
ISBN:
9789057125713
Onderwerp:
Intrusies, piekeren, CGT met elementen uit ACT/Mindfulness
Doelgroep:
Opdringerige gedachten overwinnen is geschreven voor iedereen die last heeft van zich opdringende, herhalende, ongewenste, beangstigende gedachten of beelden en daaronder lijdt. Het is een zelfhulpboek dat uitstekend geschikt is voor gebruik tijdens een cgt-behandeling en dus ook voor cognitief-gedragstherapeuten en cognitief-gedragstherapeutisch werkers.
Beweringen en meningen, geuit in artikelen en mededelingen op de boekrecensiepagina’s van deze site, zijn die van de auteur(s) en niet (noodzakelijkerwijs) die van de VGCt.
