Wie de opleiding tot cgt’er volgt, bewijst zijn of haar bekwaamheid onder meer met een N=1. In deze rubriek blikt een cgt’er terug op de eigen bekwaamheidsproef.
Esther ten Bloemendal
Functie:
Klinisch psycholoog en cg-therapeut
Werk:
Esther werkt bij het Maxima Medisch Centrum Eindhoven & Veldhoven. Het N=1-traject is uitgevoerd bij de GGzE team Bipolair in Eindhoven.
In het leven van de 45-jarige Jacqueline wisselen perioden van hypomanie en zware depressie elkaar af. Bij Esther ten Bloemendal ondergaat ze een – in Nederland nieuwe – geprotocolleerde CGT-behandeling waarin beelddenken centraal staat: Imagery-based Cognitive Therapy for Bipolar Disorder and Mood Instability (ImCT)*.
Jacqueline is hoogbegaafd, perfectionistisch en ze is haar hele jeugd gepest. Haar zelfbeeld is laag en bij periodes gaat ze gebukt onder een bipolaire stoornis. En dan is er ook nog de astma, waardoor Jacqueline vooral in het najaar vaak fysiek gevloerd is. Gelukkig heeft ze wel een lieve, steunende partner en drie kinderen. Zij zorgen voor structuur in haar leven. Althans: als het goed met haar gaat. Tijdens de depressieve episodes kan Jacqueline de zorg voor haar gezin soms dagenlang niet opbrengen. Jacqueline klopt bij GGzE aan voor hulp. Ze wil meer grip op haar stemming krijgen en zo voorkomen dat ze geregeld tot niets meer in staat is.
Beelddenken
Jacqueline neemt deel aan een onderzoek waarbij de standaardbehandeling psycho-educatie wordt vergeleken met Imagery-based Cognitive Therapy for Bipolar Disorder and Mood Instability (ImCT). De reden: imagery lijkt vooral bij mensen met een bipolaire kwetsbaarheid een belangrijke rol te spelen in stemmingsinstabiliteit. Jacqueline herkent zich zeer in de uitleg over het beelddenken en vindt het fijn dat de behandeling geprotocolleerd en op maat is. Zo komt ze terecht bij Esther ten Bloemendal, die opgeleid is voor deze behandeling.
Vulkaan
In de beginfase van de therapie maken Jacqueline en Esther samen de functie- en betekenisanalyses en geeft Esther psycho-educatie over bipolaire stoornis en zelfbeeld. Met behulp van het assesment (mapping)formulier bespreken ze de doelen, positieve copingstrategieën en het vermogen om voorfases van manie en depressie te herkennen. Ook vult Jacqueline een lifechart in om meer inzicht te krijgen in het beloop van de bipolaire stoornis. Het maken van een microformulering is een belangrijke stap in de imagery based behandeling. Daarbij worden één of meerdere beelden gebruikt die centraal staan om aan te werken. Dit is een beeld dat een belangrijke invloed heeft op de stemmingsinstabiliteit, de angst of op beiden. Jacqueline kiest een beeld dat vaak bij haar opkomt, waarbij ze zich alleen en machte-
loos voelt; ze staat op een feestje en ziet door het raam dat er een vulkaan is uitgebarsten. De lava komt steeds dichterbij. Ze kan niet weg en anderen lachen haar uit. Jacqueline bevriest en denkt negatief over zichzelf. Tijdens de microformulering is het belangrijk om stil te staan bij de emoties in het beeld, de betekenis én de kracht van het beeld.
Reflecteren
In de volgende fase gebruikt Esther directe en indirecte imagery-technieken waarmee Jacqueline leert reflecteren, zodat ze een andere lading kan geven aan een negatief beeld. Omdat alleen imaginaire exposure onvoldoende effect heeft, wordt het beeld van de microformulering herschreven. Esther leert Jacqueline hoe ze nieuwe, verbale informatie aan het beeld kan toevoegen (zoals: ik hoef het niet alleen te doen). Ook kan ze een beeld updaten, bijvoorbeeld door iemand toe te voegen die voor haar zorgt. Om positieve, veilige gevoelens aan te maken en nieuwe, meer helpende representaties van zichzelf te creëren, is positieve imagery toegepast als stand-alone techniek.
Niet perfect
Aan het einde van de behandeling werken Esther en Jacqueline aan een terugvalpreventieplan. Het is een visuele representatie, passend bij de imagery based behandeling. Jacqueline maakt een niet-perfecte sleutelhanger. Voor haar symboliseert dit dat ze niet alles alleen hoeft te doen én dat iets niet perfect hoeft te zijn om mooi en praktisch te zijn. Na afloop laat Jacqueline weten zeer tevreden te zijn over de behandeling; ze ervaart minder angst en stemmingswisselingen. Daarnaast vindt ze het prettig om strategieën te kennen die haar stemming stabiel houden.
* ImCT maakt deel uit van een wetenschappelijke studie (‘Comparing the Effectiveness of Imagery Focused Cognitive Therapy to Psychoeducation Intervention in Patients with Bipolar Disorders: A case Series’ binnenkort ingediend ter publicatie door Karin van den Berg)
Terugblik Esther ten Bloemendal
Vanaf het begin stelt Jacqueline zich coöperatief en vriendelijk op. Esther omschrijft de werkrelatie dan ook als goed. “Jacqueline was zeer gemotiveerd,” vertelt Esther. “Dat maakte het werken met haar prettig. Wel had ze bijzonder hoge verwachtingen van de behandeling. Ze was erg blij dat ze in de behandelconditie van het onderzoek was geplaatst en doordat ze hoogintelligent is, verwerkte ze de informatie razendsnel. De gedachte dat ik tekortschoot, kwam de eerste sessies geregeld in mij op. Hoewel ik de technieken wel kende, was de ImCT-behandeling voor mij relatief nieuw. Ik was veel bezig met de inhoud. Door dit eerlijk met haar te bespreken, kreeg ik meer ruimte om interventies uit te proberen of te toetsen. Mijn interventie om mijn eigen gedachten en onzekerheid te tonen, fungeerde bovendien als een soort rolmodel voor Jacqueline: ze zag dat je blijkbaar je kwetsbaarheid kunt tonen zonder dat je zwak bent. Het versterkte onze relatie.”
