Wie de opleiding tot cgt’er volgt, bewijst zijn of haar bekwaamheid onder meer met een N=1. In deze rubriek blikt een cgt’er terug op de eigen bekwaamheidsproef.
Elizabeth Pander
Functie:
Gz-psycholoog en manager behandelzaken
Werk:
Elizabeth werkt sinds dertien jaar als gedragswetenschapper en later ook als gz-psycholoog bij Jeugdhulp Friesland, een gespecialiseerde jeugdzorginstelling in Leeuwarden. Hier voerde ze ook haar N=1 uit. Dit voorjaar hoopt Elizabeth haar opleiding tot cognitief gedragstherapeut af te ronden.
Lisa is zestien jaar en komt bij Elizabeth Pander met PTSS-klachten en een negatief zelfbeeld. Ze heeft last van nachtmerries en somberheidsklachten. Lisa groeit op in een pleeggezin. Als ze voor school een levensboek moet maken, duikt ze in haar verleden. Ze leest oude krantenartikelen die haar pleegmoeder voor haar heeft bewaard en komt erachter dat ze vanwege ernstige mishandeling en verwaarlozing op anderhalfjarige leeftijd met spoed uit huis is geplaatst. Naar aanleiding daarvan creëert Lisa zelf beelden in haar hoofd van dingen die vroeger mogelijk zijn gebeurd. Omdat Lisa het meest last heeft van die ingebeelde herinneringen, start Elizabeth met behandeling van de traumaklachten middels EMDR.
Op basis van de klachten, hulpvraag, diagnostiek, metingen, holistische theorie en de daarmee samenhangende analyses, stelt Elizabeth een behandelplan op. Het betreft een behandeling die uit vijfentwintig sessies bestaat, volgens cognitief gedragstherapeutische principes.
Diagnostiek
De klachten zijn begonnen na het lezen over haar verleden. Omdat Lisa zich echter niet daadwerkelijk kan herinneren wat er in het eerste anderhalf jaar van haar leven is gebeurd, is ze gediagnosticeerd met secundaire traumatisering en niet met PTSS.
EMDR
De behandeling bestaat uit vier fasen. Fase één betreft psycho-educatie en behandeling van de traumaklachten. Middels EMDR leert Lisa nare gedachten te parkeren. Daarna gaat Elizabeth via een gedachterapport aan de slag met de angst van Lisa om net als haar ouders te worden. Met succes, want Lisa ziet in dat er geen enkele aanwijzing is die erop duidt dat zij hetzelfde gedrag gaat vertonen. Bovendien leert Lisa met behulp van de socratische dialoog en neerwaartse pijltechniek dat haar negatieve gedachten vaker niet dan wel uitkomen.
COMET
In fase twee wordt middels Competitive Memory Training (COMET) gewerkt aan een positiever zelfbeeld. Lisa oefent met contraconditionering, waarbij gebruik wordt gemaakt van imaginatie, zelfspraak, lichaamshouding en muziek. Tijdens de sessies is een grote vooruitgang te zien in de positieve gedachten die Lisa over zichzelf heeft. Daarnaast slaapt ze beter, heeft ze geen last meer van PTSS-klachten, zit ze beter in haar vel en onderneemt ze meer sociale activiteiten.
Relatie met pleegmoeder
Fase drie richt zich op het versterken van de relatie tussen pleegmoeder en Lisa. Sinds de scheiding van haar pleegouders zes jaar geleden, woont Lisa bij haar pleegmoeder. Er vinden acht sessies plaats, met als doel dat pleegmoeder op een positieve manier kan communiceren met Lisa. Ook leert ze hoe ze zelf rustig blijft als de spanning bij Lisa oploopt en hoe ze een effectieve opvoeder kan zijn, waardoor ze meer positieve ervaringen met Lisa kan opdoen. Moeder en Lisa zijn emotioneel tijdens de sessies en kunnen begrip opbrengen voor elkaars gevoelens en wensen.
NMT
Elizabeth maakt in deze derde fase ook gebruik van het Neurosequential Model of Therapeutics (NMT) van de Amerikaanse neurowetenschapper en psychiater Bruce Perry. Dit model kijkt welke invloed de blootstelling aan stress en spanning in de eerste maanden van iemands leven heeft op de rest van zijn of haar leven. Door hier met Lisa en haar pleegmoeder over te praten, ontstaan er mooie gesprekken en meer begrip. Hun relatie versterkt zich en er zijn positieve veranderingen zichtbaar ten aanzien van de onderlinge communicatie. Dit zorgt voor minder conflicten. Beiden zien de toekomst optimistisch tegemoet.
Terugvalpreventie
Fase vier heeft betrekking op terugvalpreventie. In het terugvalplan staan situaties die spanning op kunnen opleveren bij Lisa en daardoor een risico zijn op terugval. Lisa en Elizabeth maken samen een stappenplan met acties die Lisa kan ondernemen als dat nodig is. De verwachting is dat ze snel zelfstandig verder kan.
Terugblik
Elizabeth: “Ik ben heel tevreden over het verloop en het resultaat van deze behandeling. Lisa en ik hadden een fijne klik, spraken allebei Fries en ik merkte dat ze onze sessies als prettig ervaarde. Dat gaf ze zelf ook aan in de evaluatie die we na elke sessie hielden. Ze kon in deze veilige omgeving zichzelf zijn en had niet de angst afgewezen of ergens op afgerekend te worden. Ik ben trots op het feit dat ze na de behandeling nu zelf haar gedachten kan ombuigen, weer goed slaapt, zelf sociale activiteiten onderneemt, om hulp durft te vragen aan de mensen om haar heen en dat er meer rust is in huis. Ze kan zich nu ook beter uitspreken, waardoor anderen haar beter begrijpen en kunnen helpen. Lisa heeft in die tien maanden echt geleerd om voor zichzelf te zorgen. De grondige analyse, de opbouw van de behandeling, onze therapeutische relatie, het betrekken van de pleegmoeder en de inzet van Lisa hebben gezorgd voor het succes van de behandeling. Als ik het opnieuw kon doen, zou ik de pleegmoeder misschien iets eerder in het proces betrekken, maar verder zou ik alles hetzelfde doen. Het resultaat is positieve therapie met het gewenste effect.”
“ALS IK HET OPNIEUW ZOU DOEN, ZOU IK DE PLEEGMOEDER MISSCHIEN IETS EERDER BETREKKEN”
