Cognitieve gedragstherapie (CGT) leert je om anders tegen moeilijke situaties aan te kijken en om daar anders mee om te gaan. De therapie gaat over gedachtes en gedrag, ofwel denken en doen. De eerste stap is om de klacht in kaart te brengen. Daarna werk je met de therapeut samen om je doelen te bereiken. Je onderzoekt in welke mate je gedachtes en gedrag helpend zijn. Dat doe je door samen na te denken en vooral door dingen uit te proberen. Vaak blijkt dat de situatie niet zo negatief is als je denkt (verwacht), maar je moet het eerst ervaren om het te geloven. Door deze aanpak verminderen je klachten. Je wordt sterker, voelt je veiliger en hebt meer controle. De mensen om je heen zijn ook belangrijk in de therapie en worden waar mogelijk betrokken om verder te komen.
Wat is een sociale angststoornis?
Het is heel normaal om sommige sociale situaties spannend te vinden. Veel mensen zijn gespannen als ze naar een feestje gaan waar ze niemand kennen of wanneer ze een presentatie moeten houden. Maar als die angst heel groot wordt en je sociale leven gaat beïnvloeden, kan er sprake zijn van een sociale angststoornis.
Bij een sociale angststoornis ben je angstig of heel gespannen in sociale situaties waarin je mogelijk beoordeeld wordt of in de aandacht staat. Zoals pauzes op het werk, vergaderingen, verjaardagen, feestjes, uitgaan of spreken in het openbaar. Waarschijnlijk zie je dan ook erg op tegen dit soort situaties. Verder maak je je misschien zorgen over blozen, trillen of zweten bij contact met anderen. Als je last hebt van een sociale angststoornis ga je dit soort situaties daarom liever uit de weg. Welke situaties dat precies zijn, verschilt per persoon.
Een sociale angststoornis gaat meestal niet vanzelf over. Zonder behandeling kun je er jaren, of zelfs je hele leven last van hebben.
Wanneer heb je hulp nodig?
Vermijd je feestjes en borrels? Voel je je erg angstig als je met anderen praat? Voel je je bijna ziek bij de gedachte aan het houden van een presentatie? Dan heb je mogelijk een sociale angststoornis. Je hebt hulp nodig als je angst je normale, dagelijkse bezigheden belemmert. Twijfel je of je hup nodig hebt? Bespreek het met je huisarts.
Hoe ontstaat een sociale angststoornis?
Er is geen specifieke oorzaak aan te wijzen. Waarschijnlijk ontstaat een sociale angststoornis door een combinatie van aanleg en de omgeving waarin je opgroeit. Als je sociale situaties spannend vindt, ga je die situaties liever uit de weg. Dat noemen we vermijding. Op korte termijn geeft dit ontspanning en rust, maar op de lange termijn is dit vermijdingsgedrag schadelijk. Het zorgt ervoor dat de angst blijft bestaan en zelfs kan toenemen. Je krijgt namelijk geen kans om te ontdekken dat níet gebeurt waarvoor je bang bent.
Wat is cognitieve gedragstherapie?
Cognitieve gedragstherapie (CGT) onderzoekt de samenhang tussen gebeurtenissen, gevoelens, gedachten en gedrag. Het is een actieve therapie, waarbij je onderzoekt wat je klachten precies zijn en wat ze beïnvloedt. CGT is evidence based: uit onderzoek blijkt dat de behandeling werkt bij het verminderen van verschillende soorten klachten. Als je wilt weten of de CGT-behandeling wordt vergoed, kun je het beste contact opnemen met je zorgverzekeraar. Soms is een combinatie van therapie en medicijnen nodig. Wat voor jou het beste is, bekijk je samen met je behandelaar.
Wat kun je verwachten van een behandeling?
Als een sociale angststoornis wordt vastgesteld door een deskundige, kan een behandeling met psychotherapie, medicatie of een combinatie van beide je helpen. CGT is een vorm van psychotherapie die veel gebruikt wordt om een sociale angststoornis te behandelen.
Uitgangspunt bij CGT is dat angstklachten samenhangen met bepaald gedrag en bepaalde overtuigingen. Tijdens de therapie ga je actief werken aan het veranderen daarvan. Het is daarnaast belangrijk dat je leert door dingen te ervaren. Dat alles gebeurt stap voor stap. De therapeut is de angst- en CGT-expert. De cliënt is de expert over zichzelf. CGT is een dan ook actieve samenwerking tussen jullie beiden.
De therapie begint door samen in kaart te brengen hoe bij jou verschillende onderdelen van sociale angst met elkaar samenhangen. Je gaat onderzoeken wat het effect is van de dingen die je meestal doet in sociale situaties (dat je bijvoorbeeld heel erg je best doet om je handen niet te laten trillen) en wat je met je aandacht doet in sociale situaties (meestal richten mensen met sociale angst die helemaal op zichzelf).
Ook ga je samen met de therapeut oefeningen doen met situaties die je spannend vindt. Dit heet exposure. Je gaat bijvoorbeeld een presentatie geven. Hierdoor leer je dat zo’n situatie niet zo vreselijk is als je dacht. Dat je je tekst niet vergeet en best uit je woorden kunt komen. Je merkt dus dat de vreselijke dingen die je had bedacht, niet gebeuren. Hoe vaker je oefent, hoe meer je angst afneemt.
Daarnaast leer je tijdens CGT ook om op een andere manier over jezelf te denken. Bijvoorbeeld dat anderen helemaal niet in de gaten hebben dat je angstig bent. En dat als ze het wél merken, ze vaak juist positiever over je denken.
Over de behandeling
Een behandeling bestaat vaak uit 12 tot 16 wekelijkse sessies. Die duren meestal 90 minuten. Hoeveel sessies er precies nodig zijn, hangt af van de ernst van je klachten. Het kan zijn dat sommige klachten niet helemaal verdwijnen. De behandeling kan je dan wel helpen om er minder last van te hebben.
Wel of geen medicatie?
Als je last hebt van een sociale angststoornis kan een behandeling met psychotherapie, medicatie of een combinatie hiervan je helpen. Behandelaren vinden het in elk geval belangrijk dat je niet alleen medicatie neemt, maar dat je ook leert om anders met situaties om te gaan.
Over de therapeut
Meestal krijg je cognitieve gedragstherapie van een therapeut die psycholoog is. Dat is iemand die een studie psychologie aan de universiteit heeft afgerond. Het is belangrijk dat je vertrouwen hebt in je therapeut en dat je samen tot goede afspraken komt over de behandeling. Vind je dingen niet prettig gaan in de behandeling? Dan mag je dat altijd zeggen. Of vraag om een andere therapeut als je er samen niet uitkomt.
Hoe vind je een geschikte therapeut?
Wil je er zeker van zijn dat de behandeling goed wordt gegeven? Ga dan naar een behandelaar die ingeschreven staat bij de VGCt. Dan krijg je een therapeut die goed opgeleid en nageschoold is. Vraag je huisarts ernaar of zoek in het VGCt-register op de VGCt-website.
Lees de volledige informatie in de brochure hierboven.
