Ben je net zoals ik nieuwsgierig naar het concept mentaliseren en de daarop gebaseerde therapieën? Dan is dit basisboek een aanrader! Mentaliseren gaat over het reflecteren op en begrijpen van je eigen handelingen en die van de ander. Het verbeteren van je mentaliserend vermogen kan volgens de auteurs Carla Sharp en Dickon Bevington de manier van werken met patiënten verbeteren, maar ook je dagelijks leven en je interacties met collega’s. Hoe kun je wat vaker in de schoenen van je patiënt staan? En je daarnaast bewuster worden van je eigen gedachten, gevoelens en waarden?
Dit boek biedt een verhelderende introductie in mentaliseren en op mentaliseren gebaseerde therapieën. De auteurs hebben getracht om de uitleg zoveel mogelijk te versimpelen en dat maakt het boek prettig leesbaar. Daarnaast is het boek ook praktisch toepasbaar in de dagelijkse praktijk van zorgprofessionals dankzij de verschillende voorbeelden en vignetten.
Opbouw van het boek
Er zijn negen hoofdstukken, met de volgende onderwerpen. In het eerste hoofdstuk wordt de grondslag van mentaliseren besproken. Daarna gaan de auteurs in op het concept mentaliseren en optimaal mentaliseren (hoofdstuk 2). Ook wordt het belang van doelen en waarden besproken. Hoofdstuk 3 gaat vooral over de ontwikkelingsgerelateerde kern van mentaliseren. Daarna gaat het (hoofdstuk 4) over mogelijke verstoringen in de ontwikkeling van het mentaliserend vermogen en de samenhang met psychopathologie. De instrumenten die je kunt gebruiken voor het maken van een mentalisatieprofiel, het in kaart brengen van het mentalisatievermogen en de relatie met psychopathologie komen in hoofdstuk 5 aan bod. In hoofdstuk 6, 7 & 8 wordt op basis van een voorbeeldcasus de basisstructuur van op mentaliseren gebaseerde therapie uitgelegd, de verschillende behandelingsfases en hoe je mentaliserende interventies kunt afstemmen op de mate van emotionele arousal. In het laatste hoofdstuk wordt vooral ingegaan op hoe je verder kunt gaan met het aanleren van de mentaliserende houding.
Het boek is geschreven door hoogleraar klinische psychologie Carla Sharp (universiteit van Houston) en medisch directeur Dickon Bevington (Anna Freud centrum voor kinderen en families in Londen) en begint met een voorwoord geschreven door Peter Fonagy. Peter Fonagy, heeft samen met Anthony Bateman Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) ontwikkeld, oorspronkelijk voor de behandeling van mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis. Inmiddels wordt MBT breder toegepast. Volgens Peter Fonagy vormt het boek ‘zonder twijfel de duidelijkste en meest toegankelijke beschrijving van op mentaliseren gebaseerde therapie’.
Mentaliserende houding en de therapeutische relatie
Het boek biedt een praktisch begin om de mentaliserende houding te integreren in je interacties met anderen. Deze houding is toepasbaar in alle therapievormen en dus ook in CGT. Er zijn ook wel overeenkomsten te vinden in de therapeutische houding van MBT en CGT, zoals de gerichtheid op samenwerking, empathie en het ondersteunen van de cliënt in hun proces van zelfonderzoek en verandering. Echter waar CGT zich meer op gedachten en gedrag focust, richt MBT zich meer op de mentaliserende processen die aan deze gedachten en gedragingen ten grondslag liggen.
Mentaliseren is een methode die is bedoeld om de therapeutische relatie effectief in te zetten en er worden mogelijkheden beschreven om verstoringen in de relatie te herstellen. Het zet aan tot kritische reflectie van je therapeutisch handelen en daarmee de ontwikkeling van je therapeutfactoren. In het boek wordt bijvoorbeeld onderscheid gemaakt tussen cognitief en affectief mentaliseren, wat de gelegenheid kan bieden om te reflecteren over de balans tussen beide vormen die je hanteert.
Tot slot
Wat mij betreft een inspirerend boek om te lezen voor iedereen die meer wil weten over mentaliseren en de toepassing daarvan in de therapeutische praktijk, of in het dagelijks leven.
Een sterk punt van het boek is de breedte van de doelgroep die het aanspreekt, waardoor zowel beginnende als ervaren therapeuten met verschillende achtergronden er waardevolle informatie uit kunnen halen. Dat heeft echter ook voor een keerzijde: dat de informatie voor de toepassing binnen een specifieke doelgroep of therapievorm zoals de cognitieve gedragstherapie beperkt is. De auteurs beschrijven dat voor het toepassen van de in het boek beschreven methoden, het oefenen in de praktijk onder supervisie, teambesprekingen en aanvullende trainingen nodig zijn.
Score
Over de recensent
Karlijn Overeem is als GZ-psycholoog, supervisor VCGt en EMDR Europe practitioner werkzaam bij PSYTREC te Bilthoven en heeft een eigen praktijk in Hilversum. Daarnaast geeft zij begeleide intervisie en supervisie in het kader van de GZ- en VCGt-opleiding en is ze bestuurslid voor de sectie Werk en Gezondheid van de VCGt.
Informatie
Titel:
Mentaliseren in de psychotherapie: een gids voor therapeuten
Auteur/Redactie:
Carla Sharp & Dickon Bevington
Uitgever:
Nieuwezijds
ISBN:
9789057125935
Onderwerp:
Technieken (mentaliseren)
Doelgroep:
Geschikt voor zowel beginnende als ervaren therapeuten met verschillende achtergronden
Beweringen en meningen, geuit in artikelen en mededelingen op de boekrecensiepagina’s van deze site, zijn die van de auteur(s) en niet (noodzakelijkerwijs) die van de VGCt.
